Johann Hermann Schein

Johann Hermann Schein (ur. 20 stycznia 1586 w Grünhain, zm. 19 listopada 1630 w Lipsku) - niemiecki kompozytor i poeta wczesnego baroku. W latach 1616-1630 był organistą w kościele Tomasza (niem. Thomaskirche) w Lipsku, prowadził chór chłopięcy Thomanerchor i uczył w Thomasschule. (wyznania ewangelickiego)

Johann Hermann Schein 1620
Johann Hermann Schein w 1620 roku.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Hieronymus Schein (zm. 1593), pastor; matka Judith Schacht; - ożenił się 1) w 1616 r. z Sidonią Hösel (zm. 1624), 2) w 1625 r. z Elisabeth de (van der) Perre (ur. 1605); z 1) małżeństwa miał 5 dzieci (3 wcześnie zmarło) i z 2) małżeństwa 4 dzieci ( wszystkie wcześnie zmarły).

Życiorys

Po śmierci ojca jego matka przeprowadziła się z dziećmi do rodziców do Drezna, gdzie Johann Hermann Schein został członkiem chóru chłopięcego przy tamtejszej kapeli dworskiej i śpiewał tam do 1603 r. dyszkantem. Od 18 maja 1603 r. do kwietnia 1607 r. uczył się w szkole książęcej Pforta w Schulpforte (obecnie część Naumburga (Saale).

W latach 1608-1612 studiował siedem sztuk wyzwolonych i prawo na uniwersytecie w Lipsku. W tym czasie ukazało się jego pierwsze dzieło muzyczne "Venus Kräntzlein" (1609). W 1613 r. otrzymał pracę jako nauczyciel i muzyk w Weißenfels. Od maja 1615 r. był kapelmistrzem w Weimarze u księcia Johanna Ernsta von Sachsen-Weimar (zwany "der Jüngere"). W 1616 r. został kantorem w kościele Tomasza w Lipsku jako następca Setha Calvisiusa (1556-1615) i miał obowiązek uczyć w szkole Thomasschule.

Znaczenie

Johann Hermann Schein zaliczany jest razem z Samuelem Scheidtem (1587-1645) i Heinrichem Schützem (1585-1672), z którymi się zresztą przyjaźnił, do najwybitniejszych kompozytorów pierwszej połowy XVII wieku.

Jego "Cantional" (1629) jest jednym z najważniejszych śpiewników. W jego lipskiej muzyce kościelnej warty uwagi jest rozwój kantaty przez niezależne zastosowanie instrumentów. Głównymi jego utworami są "Cymbalum Sionum" (zbiór motetów, 1615), koncerty sakralne "Opella nova" (1618 i 1626), religijny motet "Israelisbrünnlein" (1623), jak również świeckie "Waldliederlein" i "Venus Kräntzlein". Johann Hermann Schein uważany jest za współzałożyciela niemieckiej pieśni świeckiej.

W jego kompozycjach znalazły odzwierciedlenie własne przeżycia związane ze śmiercią dzieci, stąd też sporo napisał pieśni żałobnych. 98 jego pieśni znalazło się w śpiewniku "Neu Leipziger Gesangbuch" wydanym przez Gottfrieda Vopeliusa (1645-1715) Dopiero następne pokolenie kompozytorów (m.in. Heinrich Albert (1604-1651)) doceniło w pełni jego znaczenie.

Dzieła (wybór)

  • Venus-Kräntzlein. 1609.
  • Cymbalum Sionum. 1615.
  • Opella nova. Erster (-ander) Theil Geistlicher Concerten. 1618.
  • Musica boscareccia, Wald-Liederlein. 1621.
  • Fontana d’Israel. Israelis Brünnlein. 1623.

Literatura

  • Robert Eitner: "Schein, Johann Hermann". W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 30, Duncker & Humblot, Leipzig 1890, s. 715-718 (online).
  • Bernhold Schmid: "Schein, Johann Hermann". W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 22, Duncker & Humblot, Berlin 2005, ISBN 3-428-11203-2, s. 637 (online).

Linki