Johann Heinrich Meyer

Johann Heinrich Meyer (ur. 16 marca 1760 w Stäfa koło Zurychu; zm. 14 października 1832 w Jenie) – szwajcarski malarz i pisarz. Był uczniem Johanna Caspara Füssliego (1706–1782), przyjacielem Johanna Wolfganga von Goethego (1749–1832) i od 1806 dyrektorem Książęcej Szkoły Rysunku (Fürstliche freie Zeichenschule) w Weimarze. (wyznanie ewangelicko-reformowane)

Johann Heinrich Meyer. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

• Ojciec : Johann Baptist (1737–1822), kupiec w Zurychu
• Matka : Anne Dorothea z domu Billeter (1738–1822)
• Ożenił się : w Weimarze w 1803 z Amalie von Koppenfels (1771–1825)
• Dzieci : bezdzietny

Życiorys

Gdy ojciec Johanna Heinricha Meyera wstąpił do hiszpańskiej służby wojskowej, matka przeprowadziła się w 1764 do Stäfa, gdzie prowadziła gospodę „Zur Krone“. Tam Johann Heinrich Meyer otrzymał w 1776/77 pierwsze lekcje rysunku u Johanna Kölla (1740–1778). Po jego śmierci Meyer udał się do Zurychu, gdzie w latach 1778–81 uczył się u Johanna Caspara Füssliego (1706–1782), który zapoznał go z pismami Johanna Joachima Winckelmanna (1717–1768) i twórczością Antona Raphaela Mengsa (1728–1779). Po śmierci Füssliego w 1782 spędził dwa lata w Stäfa, po czym z przyjacielem Heinrichem Kölla, bratankiem pierwszego nauczyciela, udał się do Rzymu, gdzie obaj przybyli w czerwcu 1784.

Zainteresowania Meyera od początku dotyczyły nie tylko dalszej edukacji artystycznej, lecz także studiowania historii sztuki.

Podczas pobytu w Rzymie poznał w listopadzie 1786 Johanna Wolfganga von Goethego (1749–1832). Powstała między nimi przyjaźń wywarła istotny wpływ na życie Meyera. Dla Goethego stał się doradcą w kwestiach sztuki. Po powrocie do Niemiec Goethe próbował go wkrótce sprowadzić do Weimaru. Najpierw postarał się o środki, dzięki którym Meyer mógł kolejne dwa lata spędzić w Rzymie. Po długiej chorobie Meyer postanowił leczyć się w Szwajcarii. Podróżował przez Perugię, Florencję, Bolonię do Wenecji, gdzie ponownie spotkał Goethego, który w kwietniu i maju 1790 tam przebywał, aby odebrać księżnę Annę Amalię (1739–1807). W listopadzie 1791 Meyer przyjechał do Weimaru, gdzie początkowo mieszkał w domu Goethego. W grudniu 1795 został profesorem w Książęcej Szkole Rysunku (Fürstliche freie Zeichenschule) w Weimarze, której dyrektorem został w 1806.

Johann Heinrich Meyer i Goethe planowali wspólne dzieło o Włoszech, które miało zawierać informacje geograficzne, geologiczne, o warunkach klimatycznych oraz przedstawienie ludności i jej warunków życia. W celu przygotowania materiału do książki podróżował jesienią 1795 do Włoch jako doradca i współpracownik Goethego do części historyczno-artystycznej tej pracy. Plan, który zakładał, że Goethe wkrótce do niego dołączy, nie powiódł się z powodu wkroczenia wojsk napoleońskich do Włoch. W 1797 wrócił przez rodzinną miejscowość Stäfa, gdzie spotkał Goethego, do Weimaru. W latach 90-tych zajmował się pisarstwem. Od 1799 powierzono mu kierownictwo artystyczne wyposażenia wnętrz zamku weimarskiego.

Po zaniechaniu prac nad książką o Włoszech, Goethe i Meyer rozważali możliwość założenia czasopisma. Friedrich Schiller (1759–1805) zaproponował jego tytuł Die Künstler, jednak przeforsowana została propozycja Meyera Die Propyläen. W październiku 1798 ukazał się pierwszy zeszyt z wprowadzeniem Goethego i rozprawą Meyera pt. Über die Gegenstände der bildenden Kunst (O tematach sztuki plastycznej). Na stronie tytułowej znajdowało się nazwisko Goethego jako wydawca. Przy poszczególnych artykułach nie podawano nazwisk autora. Ponieważ w rzeczywistości Meyer posiadał wiedzę na temat sztuki i doświadczenie podróżnicze, więc on był autorem artykułów, a Goethe korygował jego pisma i eseje. Ogrom programu był trudny do zrealizowania. Wkrótce okazało się, że ilość materiału, którą dysponował Meyer była ograniczona i publikowane były tylko nieliczne eseje. Z rozważań pedagogiczno-artystycznych powstały weimarskie konkursy, które miały wpłynąć na rozwój malarstwa. W latach 1799-1805 rozpisano zadania konkursowe dla artystów sztuk pięknych.

Johann Heinrich Meyer napisał w tych latach wiele esejów o malarstwie i rzeźbie, m.in. o Masaccio (1401–1428), Raffaellu Santi (1483–1520), Annibale Carracci (1560–1609) i Correggio (1494–1534). Od 1816 pisał do czasopisma Über Kunst und Altertum. Do najwybitniejszych jego prac dotyczących historii sztuki zalicza się Entwurf einer Kunstgeschichte des 18. Jahrhunderts (Szkic historii sztuki 18 stulecia, która ukazała się w zbiorze Goethego Winckelmann und sein Jahrhundert (Winckelmann i jego stulecie). Książka Geschichte der Kunst (Historia sztuki) Meyera powstała w latach 1809–15 (opracowana z jego spuścizny i wydana przez H. Holzhauera i R. Schlichtinga, 1974) powstała na podstawie jego wykładów o nowej i starej historii sztuki, które prowadził na dworze weimarskim. Obejmuje ona historię sztuki od początków Grecji do końca XVIII wieku. W latach 1807–20 wydał razem z Carlem Ludwigiem Fernowem (1763–1808), a po jego śmierci z Johannesem Schulze (1786–1869) w ośmiu tomach pisma zebrane Johann Joachim Winckelmanns gesammelte Werke.

Jeszcze za życia nazywany był „Goethe-Meyer” lub ze względu na pochodzenie szwajcarskie „Kunscht-Meyer”. Dzięki samokształceniu i ciągłemu wpływowi Goethego stał się pisarzem, którego późniejszy styl pisania prawie nie różnił się od stylu wielkiego przyjaciela. Pisarstwo stało się od 1806 głównym obszarem jego działalności. Duża część jego rysunków uległa zniszczeniu podczas bitwy pod Jeną. Pozostałe po nim prace, akwarele, rysunki, ilustracje i szkice, pozwalają uznać go raczej za rysownika niż malarza.

Dzieła (wybór)

• Ludwig Hess Landschaftsmahler, Zürich : Orell, Füssli & Co., 1800.
• Ueber die Altar-Gemälde von Lucas Cranach in der Stadt-Kirche zu Weimar, Weimar : Landes-Industrie-Comptoir, 1813.
• Die Geschichte der bildenden Kunst bei den Griechen, Dresden : Walther, 1824–1836 (3 tomy).

Literatura

• Carl Brun: Meyer, Hans Heinrich w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 21, Duncker & Humblot, Leipzig 1885, s. 591–594.
• Choung-Hi Lee-Kuhn: Meyer, Heinrich w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 17, Duncker & Humblot, Berlin 1994, ISBN 3-428-00198-2, s. 347–349 (online).

Linki

• Biografia i prace Johanna Heinricha Meyera w SIKART - Lexikon zur Kunst in der Schweiz.
• Pisma Johanna Heinricha Meyera i o nim w Deutsche Digitale Bibliothek.