Johann Gottfried Ludwig Kosegarten
Johann Gottfried Ludwig Kosegarten (ur. 10 września 1792 w Altenkirchen; zm. 18 sierpnia 1860 w Greifswaldzie) – niemiecki orientalista i językoznawca. (wyznania ewangelickiego)
Genealogia
Ojciec Ludwig Gotthard Kosegarten, pastor w Altenkirchen i poeta; matka Katharina Linde; - ożenił się w Greifswaldzie we wrześniu 1818 roku z Justine Susemihl (1805–1893); miał syna Augusta (ur. 12.7.1836), który zmarł w wyniku ciężkiej rany podczas udziału w bitwie pod Sadową.
Życiorys i twórczość
Johann Gottfried Ludwig Kosegarten urodził się 10 września 1792 w Altenkirchen na Rugii. W latach 1796-1808 jego edukacją zajmował się ojciec oraz kilku domowych nauczycieli, między innymi Ernst Moritz Arndt, Karl Lappe oraz Hermann Baier (od 1816 następca pastora Kosegartena w Altenkirchen i jego zięć). Baier poprzez swoją głęboką religijność, jak również przez teologiczne i filozoficzne wykształcenie wywarł trwały wpływ na Johanna Kosegartena. Jednak nie do tego stopnia, że Johann go naśladował, ale w taki sposób, że obiektywnie rozszerzył jego horyzonty. W 1803 roku udał się wraz z Baierem do Lasarra niedaleko Lozanny, gdzie jego wychowaniem zajmowała się pani Gordon znajoma Baiera. Spędził tam dwa lata i w 1805 roku wrócił do Altenkirchen przez Francję.
W 1808 roku rozpoczął studiowanie teologii, filozofii i historii na uniwersytecie w Greifswaldzie. Za namową ojca i Christiana Friedricha von Schnurrera studiował w latach 1812–1814 w Paryżu, języki orientalne, gdzie wykłady prowadził Antoine-Isaac Silvestre de Sacy.
Po powrocie do Greifswaldu w 1814 roku został adiunktem wydziału teologicznego i filozoficznego. Prowadzone przez niego wykłady na temat historii Pomorza skłoniły go do wydania starej pomorskiej kroniki Thomasa Kantzowa (Greifswald 1816-17).
Pobyt w Jenie
Na liście kandydatów na profesora orientalistyki saksońskiego ministra kultury Johanna Wolfganga von Goethe Johann Gottfried Ludwig Kosegarten był na trzeciej pozycji po Wilhelmie Geseniusie i po Theodorze Hartmannie. Dzięki rekomendacji Heinricha Friedricha von Dieza i paryskiego nauczyciela Sacy otrzymał w 1817 roku stanowisko profesora na Uniwersytecie w Jenie. W tym czasie poznał Goethego. Kosegarten rozszerzył zbiór liryków Goethego Dywan Zachodu i Wschodu (1819, wyd. pol. 1963) o nowe poematy i historyczne objaśnienia. Goethe bardzo go cenił jako uczonego co wynika częściowo z jego listów do niego oraz częściowo z uwag w pismach dotyczących Dywanu Zachodu i Wschodu wydanych w 1820 roku i żałował, że Kosegarten został powołany w 1823 roku na profesora do Greifswaldu.
Kosegarten wydał tu również Moallaka arabskiego poety Amr ben Kolthum (Jena 1819), później we współpracy z Karlem Ikenem perski zbiór baśni Tuti nameh (Stuttgart 1822) i przetłumaczył indyjski poemat Nala (Jena 1820).
Pobyt w Greifswaldzie
W 1824 roku Kosegarten objął stanowisko profesora teologii w dziedzinie egzegezy Starego Testamentu i języków orientalnych. W kręgu jego zainteresowań była nie tylko literatura arabska, lecz również turecka, perska i zend (komentarze do awesty) i napisana w sanskrycie.
Na podstawie arabskich rękopisów z Paryża, Gotha i Berlina opracował Chrestomathia arabica (Leipz. 1828) i rozpoczął nie dokończone wydanie arabskich annałów Taberi: Annales Taberlstanenses (Greifswald 1831-53), arabskiego zbioru pieśni Kitab al-Aghani (Tom 1, 1846 rok) i indyjski zbiór bajek Pantschatantra, którego pierwsza część ukazała się w Bonn w 1848 roku, a druga w Greifswaldzie w 1859 roku.
Od 1837 roku dużo pracy poświęcił badaniu historii Pomorza i języka tego obszaru, co stało się główną dziedziną jego badań.
W tym okresie wydał Pommersche und rügische Geschichtsdenkmäler (Greifswald 1834), była to kontynuacja dzieł kronikarza okresu Reformacji Kantzowa i Codex Pomeraniae diplomaticus (Greifswald 1843).
Niedokończone są wydania arabskich poematów The Hudsailian poems (Londyn 1854) i Wörterbuch der niederdeutschen Sprache (Tom 1, Greifswald 1859-60). Napisał także obszerną historię Uniwersytetu w Greifswaldzie (Greifswald 1856 do 1857, 2 Tomy), oraz artykuły na temat dialektów maltańsko-arabskiego i niemieckiego języka.
W roku 1829, 1838 i 1851 był rektorem Uniwersytetu w Greifswaldzie.
Swoje liczne manuskrypty i rękopisy na temat orientalnej i niemieckiej literatury przekazał uniwersytetowi w Greifswaldzie.
Johann Kosegarten zmarł 18 sierpnia 1860 roku w Greifswaldzie, gdzie został pochowany na cmentarzu Alter Friedhof.
Dzieła (wybór)
- Nala. Eine indische Dichtung, 1820.
- Bemerkungen über den ägyptischen Text eines Papyrus aus der Minutolischen Sammlung, 1824.
- Ludwig Gotthard Kosegartens Leben, 1826.
- Chrestomathia Arabica, 1828.
- Pommersche und Rügische Geschichtsdenkmäler, 1834.
- Geschichte der Universität Greifswald, 2 tomy, 1856-1857.
- Wörterbuch der Niederdeutschen Sprache, 1856.
- Pommersche Geschichtsdenkmäler, 2 tomy, 1867.
Literatura
- Theodor Pyl: Kosegarten, Gottfried. W Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 16, Duncker & Humblot, Leipzig 1882, strony 742–745, online.
- Sabine Mangold: Eine „weltbürgerliche Wissenschaft“ – Die deutsche Orientalistik im 19. Jahrhundert, 2004.
Linki
- Artykuł Johann Gottfried Ludwig Kosegarten, w: pl.wikipedia.org, online.