Johann Georg Schlosser
Johann Georg Schlosser (ur. 7 grudnia 1739 we Frankfurcie nad Menem; zm. 17 października 1799 tamże) - urzędnik, pisarz i tłumacz. (wyznania luterańskiego)
![]() |
Johann Georg Schlosser Źródło: Wikimedia Commons |
Genealogia
Ojciec Erasmus Carl (1696-1773), prawnik, radca cesarski, ławnik we Frankfurcie syn Ludwiga Heinricha (1663-1723, od 1697 pastor w kościele Katharinenkirche we Frankfurcie) z Darmstadt i Marii Jacobei Walther (zm. 1732); matka Susanna Maria Orth (1703-89) z frankfurckiej rodziny patrycjuszowskiej; - ożenił się 1) w 1773 z Cornelią (1750-77), córką Caspara Goethego (1710-82) i siostrą Johanna Wolfganga von Goethego (1749-1832), 2) w 1778 z Johanną (1744-1821), córką Georga Fahlmera, kupca w Düsseldorfie i przyrodnią siostrą Marie Fahlmer (1713-46), matki Friedricha Heinricha Jacobiego i Johanna Georga Jacobiego (1740–1814); z pierwszego małżeństwa miał 2 córki m.in. Luise (1774-1811, poślubiła Ludwiga Nicoloviusa, 1767-1839), a z drugiego syna i córkę.
Życiorys
Johann Georg Schlosser ukończył gimnazjum we Frankfurcie i w latach 1758-60 studiował prawoznawstwo w Gießen i Jenie, a potem w Altdorfie, gdzie w 1762 r. otrzymał tytuł doktora prawa po obronie pracy o kurateli napisanej na podstawie prawa jego rodzinnego miasta. Wkrótce został adwokatem we Frankfurcie. W 1766 r. wstąpił na służbę księcia Fryderyka Eugeniusza Wirtemberskiego, z którym przebywał w Trzebiatowie (Treptow an der Rega). W 1769 r. wrócił do rodzinnego miasta, gdzie ponownie został adwokatem oraz próbował swoich sił jako autor pism polityczno-filozoficznych i poeta. W 1771 r. opublikował pismo »Katechismus der Sittenlehre für das Landvolk« (Katechizm nauki obyczajów dla ludu), które wywołało duże zainteresowanie dzięki odmiennemu stanowisku w stosunku do poglądów Kościoła i państwa w kwestii wychowania. We Frankfurcie znalazło się ono wkrótce na indeksie i zostało spalone. W 1772 r. razem z Johannem Heinrichem Merckiem założył czaspismo »Frankfurter Gelehrten Anzeigen« (1772-1790), które stało się organem »burzy i naporu« (Sturm und Drang). Później redaktorem czasopisma był także Karl Friedrich Bahrdt, a recenzentami Johann Wolfgang von Goethe i Johann Gottfried Herder. 1 listopada 1773 r. wstąpił na służbę murgrabiego Karola Fryderyka Badeńskiego, wybitnego przedstawiciela »oświeceniowego despotyzmu«. Od 1774 r. piastował stanowisko najwyższego urzędnika kamery (Oberamtmann) i do 1787 r. mieszkał w Emmendingen. Swoje społeczne, gospodarcze i administracyjno-polityczne reformy mógł tylko częściowo zrealizować, ponieważ popadał wciąż w konflikt z poglądami swojego pana i swoich przełożonych. W 1784 r. wydał pismo »Xenocrates oder Ueber die Abgaben : An Göthe«, w którym krytykował fizjokratów, których zwolennikiem był m.in. jego pan.
W 1787 r. został przeniesiony do Karlsruhe, gdzie część organów państwowych była zreformowana wg jego poglądów. W 1790 r. został dyrektorem sądu dworskiego i członkiem tajnej rady. Narastające różnice poglądów między nim a Karolem Fryderykiem Badeńskim spowodowały, że w 1794 r. odszedł ze służby i przez dwa lata mieszkał w Eutin, gdzie przebywał w towarzystwie Johanna Heinricha Vossa i braci Christiana i Friedricha Leopolda zu Stolberg-Stolberg. W 1798 r. został syndykiem swojego miasta rodzinnego. Schlosser zmarł 17 października 1799 r. we Frankfurcie i został pochowany na tamtejszym cmentarzu Sankt Petri-Friedhof.
Twórczość
Pisma Schlosser wykazują oryginalny charakter, widać w nich wpływy antyczne, ale także nowoczesnych republikańskich idei Arystotelesa i Niccolò Machiavelliego. W jego twórczości dominowały trzy aspekty:
- Troska o nową recepcję antyku, a zwłaszcza filozofii - przetłumaczenie »Polityki« Arystotelesa, pism Ajschylosa, Platona, Ksenofonta, Eurypidesa, Homera i innych,
- Krytyka np. pruskiego prawa krajowego i nie tylko np. w piśmie »Briefe über die Gesezgebung überhaupt und den Entwurf des preusischen Gesezbuchs insbesondere« (1789),
- Polemika skierowana przeciw filozofii Immanuela Kanta, którą odrzucał jako obcą życiu. Przy tej okazji zaatakował także zwolenników Kanta np. Friedricha Schlegela i Friedricha Wilhelma Josepha von Schellinga.
Dzieła (wybór)
- Katechismus der Sittenlehre für das Landvolk. 1771.
- Sittenbüchlein für die Kinder des Landvolks. 1773.
- Politische Fragmente. 1777.
- Johann Georg Schlossers Kleine Schriften. 6 części, 1779-1793.
- Ueber die Seelenwanderung. 1781.
- Über die Duldung der Deisten. 1784.
- Xenocrates oder Ueber die Abgaben : An Göthe. 1784.
- Die Wudbianer : eine nicht gekrönte Preißschrift über die Frage: Wie ist der Kindermord zu verhindern, ohne die Unzucht zu befördern?. 1785.
- Seuthes oder der Monarch : An Jacobi. 1788.
- Briefe über die Gesezgebung überhaupt und den Entwurf des preusischen Gesezbuchs insbesondere. 1789.
- Fortsetzung des Platonischen Gesprächs von der Liebe. 1796.
Literatura
- Rudolf Jung: Schlosser, Johann Georg. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 31, Duncker & Humblot, Leipzig 1890, s. 544-547.
- Hans-Christof Kraus: Schlosser, Johann Georg. : Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 23, Duncker & Humblot, Berlin 2007, ISBN 978-3-428-11204-3, s. 101.
- Stefan Lindinger: Johann Georg Schlosser. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 18, Bautz, Herzberg 2001, ISBN 3-88309-086-7, s. 1236-1249.
- Schlosser, 1) Johann Georg. W: Meyers Konversations-Lexikon. Tom 14, Verlag des Bibliographischen Instituts, Leipzig/Wien 1885-1892, s. 540.
Linki
- Pisma Johanna Georga Schlossera w Deutsche Digitale Bibliothek.
- Schlosser, Johann Georg w Hessische Biografie.