Johann August Nösselt

Johann August Nösselt (ur. 2 maja 1734 r. w Halle (Saale); zm. 11 marca 1807 r. tamże) - niemiecki teolog ewangelicki, profesor teologii na uniwersytecie w Halle.

Johann August Nösselt 2
Johann August Nösselt.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johann August Nösselt (1692-1762), kupiec i właściciel lub dzierżawca części saliny (niem. Pfänner); matka z domu Schultze, córka fabrykanta; - ożenił się w 1766 r. z Dorotheą Concordią Conerus (zm. 1792); dzieci 4 synów i 3 córki; wnuk Eduard Gerhard (1795-1867), archeolog.

Życiorys

Johann August Nösselt uczęszczał do szkoły łacińskiej w Franckesche Stiftungen w Halle, w której wykłady w wyższych klasach prowadził Siegmund Jakob Baumgarten (1706-1757). Od 1751 r. studiował na uniwersytecie w Halle teologię, filozofię i filologię u Baumgartena, Johanna Georga Knappa (1705-1771), Gottlieba Anastasiusa Freylinghausena (1719-1785), Georga Friedricha Meiera (1718-1777) i Christiana Benedikta Michaelisa (1680-1764).

Po ukończeniu studiów odbył tradycyjną podróż edukacyjną przez Niemcy, Szwajcarię i Francję. Jako magister rozpoczął w 1757 r. na uniwersytecie w Halle wykłady o książkach Cycerona i retoryce Johanna Augusta Ernestiego (1707-1781) (»Initia rhetorica«, 1750). W następnym roku zajął się egzegezą Nowego Testamentu, co kontynuował już przez całe życie. Od 1759 r. poświęcił się także historii Kościoła, przy czym bazował na pismach Johanna Lorenza von Mosheima (1693-1755). W 1760 r. został profesorem nadzwyczajnym, a w 1764 r., po śmierci Christiana Benedicta Michaelisa, profesorem zwyczajnym teologii. W 1779 r. zastąpił Johanna Salomo Semlera (1725-1791) na stanowisku dyrektora seminarium teologicznego.

Od początkowo pietystycznie zabarwionej ortodoksji przechodził do neologii tzw. nowoczesnej teologii oświecenia. Już w 1767 r. powiedział: "Jeśli teologia miałaby dalej nic nie robić, niźli powtarzać bezmyślnie, to co przez innych było uczone i wciąż to samo klepać, zatem nie musiano by zatrudniać żadnych teologów lecz tylko jakiś lektorów. Teolog niech musi wskazywać, bez obawy przed oskarżeniem o herezję, poznane błędy, tak jak to czynił Marcin Luter (1483-1546)." Johann August Nösselt był zgorszony filozofią Immanuela Kanta (1724-1804), a szczególnie jego moralną interpretacją tekstu Pisma Świętego i wyraził to słowami: "Dobry Boże, zachowaj nam zdrowy rozsądek !".

Postępowanie i poglądy Nösselta znalazło uznanie w oczach m.in. Karla Friedricha Bahrdta (1741-1792), Gottholda Ephraima Lessinga (1729-1781) i Christiana Garve (1742-1798) oraz spotkało się z ostrą krytyką m.in. Friedricha Schleiermachera (1768-1834).

Dzieła (wybór)

  • De aetate scriptorum Tertulliani. 1757.
  • Verteidigung der Wahrheit und Göttlichkeit der christlichen Religion. 1766.
  • Opusculorum ad interpretationem Sacrarum Scripturarum fasciculi. 3 tomy, 1772-1803.
  • Monographie Ueber den Werth der Moral, der Tugend, und der späten Besserung . 1777.
  • Anweisung zur Bildung angehender Theologen. 1785.
  • Erklärung der Theologischen Facultät zu Halle über Dr. Bahrdt's Appellation an das Publikum. 1785.

Literatura

  • G. Frank: „Nösselt, Johann August”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 24, Duncker & Humblot, Leipzig 1887, s. 25-27 (online).
  • Walter Sparn: Nösselt, Johann August. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 6, Bautz, Herzberg 1993, ISBN 3-88309-044-1, s. 983-984.

Artykuł jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.