Jan Matthijs

Jan Matthys. Źródło: Wikimedia Commons

Jan Matthijs (znany także jako Jan Matthys, Jan Matthias, Jan von Haarlem, Mathijz, Matthyssen lub Johann Mathyszoon; ur. ok.1500 r. w Haarlemie; zm. 5 kwietnia 1534 w Münster ) był holenderskim piekarzem i jednym z czołowych przywódców ruchu anabaptystów.

Genealogia ↑

Ożenił się 1) N N., 2) w Diewer z córką Brauersa, która po śmierci męża została w 1534 r. żoną anabaptysty Jana z Lejdy (1509-1536 ).

Życiorys ↑

Jan Matthijs pracował jako piekarz w Harlemie. Gdy przyłączył się do ruchu anabaptystów, dzięki swojej radykalności został zauważony przez ich czołowego przywódcą Melchiora Hofmanna (1495-1543), którego stał się zagorzałym poplecznikiem. W 1528 r. przewiercono język Matthijsowi z powodu odrzucenia ofiary mszalnej czyli za rzekome bluźnierstwo przeciw "ciału Chrystusa". Przed 1532 r. był ponownie ochrzczony. Kiedy nie spełniły się w listopadzie 1533 r. przepowiednie Hofmanna, Matthijs szybko pozbawił go władzy, objął przywództwo melchiorytów (nazwa pochodzi od imienia Hofmanna Melchior) w Amsterdamie i żądał zbudowania państwa Bożego. Odrzucał pacyfizm i pokojową teologię Melchiora Hoffmanna i doszedł do przekonania, że należy się przeciwstawić uciskowi. Podawał się przy tym za wypełnionego Bożym objawieniem drugiego świadka czasu ostatecznego, po Henochu.

Wysyłał swoich przedstawicieli, którzy ogłaszali nadchodzący czas łaski. Dwoje z nich dotarło początkiem 1534 r. do Münster, gdzie 5 stycznia ponownie ochrzcili Bernharda Rothmanna (1495-1535) i Heinricha Rolla (zm. 1534). Wśród posłańców, nazywanych przez niego apostołami znajdował się także ponownie ochrzczony przez Matthijsa Jan z Lejdy, na prośbę którego Matthijs razem z żoną udał się miesiąc później do Münster. Chociaż tutejsza rada miasta składała się głownie z anabaptystów, to rządy w mieście leżały faktycznie w rękach Matthijsa. Również Jan z Lejdy i Rothemann zeszli na drugi plan. Matthijs ogłosił Münster Nowym Jeruzalem i wzywał wierzących do przyjścia do miasta, ponieważ tylko tutaj zostaną oszczędzeni przez Sąd Boży. W celu oczyszczenia miasta z niewierzących popierał wypędzenie tych, którzy ponownie się nie ochrzcili. Z jego inicjatywy stworzono w mieście wspólnotę majątkową i zniszczono wszystkie książki za wyjątkiem Biblii. W akcji niszczenia książek spalono też zbiory humanisty Rudolfa von Langena (1438-1519).

Na podstawie pewnej wizji opuścił w Niedzielę Wielkanocną 1534 r. razem z małą grupą zbrojnych miasto, oblegane przez wojska biskupa Franza von Waldecka (1491-1553), aby tą akcją wywołać zapowiadany przez niego na ten dzień Sąd Boży. W czasie tej akcji znalazł śmierć, został porąbany, a jego głowę nabito na pal ustawiony przed bramą miasta.

Miasto Münster padło dopiero 25 czerwca 1535 roku. Podczas szturmowania i przez dwa tygodnie po zdobyciu miasta zabijano wszystkich anabaptystów, których udało się pojmać.

Literatura ↑