Heymann Steinthal

Chajim Heymann Steinthal (znany także jako Heinemann Steinthal lub Heinrich Steinthal; ur. 16 maja 1823 r. w Gröbzig, Księstwo Anhaltu (niem. Herzogtum Anhalt); zm. 14 marca 1899 r. w Berlinie) był niemieckim filologiem i filozofem. (wyznania mojżeszowego)

Heymann Steinthal. Źródło: Wikimedia Commons

Życiorys

Heymann Steinthal był synem kupca z Gröbzig. Ojca stracił mając dziewięć lat. Pierwszych nauk udzielał mu nauczyciel żydowskiej gminy. W wieku 13 lat rozpoczął naukę w gimnazjum w Bernburgu i jednocześnie uczył się prywatnie Talmudu z myślą, że zostanie teologiem. W 1842 r. zdał egzamin dojrzałości i w następnym roku rozpoczął studiowanie językoznawstwa i mitologii na uniwersytecie w Berlinie. Słuchał tutaj wykładów m.in. Augusta Boeckha (1785-1867), Franza Boppa (1791-1867), Karla Richarda Lepsiusa (1810-1884), Wilhelma Grimma (1786-1859) i Johanna Karla Wilhelma Vatke (1806-1882). W 1847 r. doktoryzował się na uniwersytecie w Tybindze, 24 listopada 1849 r. habilitował się w Berlinie i od 1850 r. pracował na uniwersytecie w Berlinie jako Privatdozent filologii i mitologii.

Podczas studiów zajmował się szczególnie teorią Wilhelma von Humboldta (1767-1835), którego dzieła językoznawcze wydał w 1884 roku.

W latach 1852-1855 przeprowadził się do Paryża, gdzie poświęcił się badaniom dotyczącym języka chińskiego. Zyskał tutaj uznanie dzięki wydanej rozprawie o korzeniach chińskich dialektów. Wydana w 1855 r. praca Grammatik, Logik und Psychologie, ihre Principien und ihr Verhältniß zueinander, która omawia kwestię różnicy miedzy gramatyką a logiką, pokazuje że język jest psychicznym organem przedmiotu psychologii. Badania poszczególnych języków prowadzą do psychologii narodu, której tematem jest duchowa indywidualność ludu. Konsekwencją tych rozważań było założenie w 1860 r. razem z Moritzem Lazarusem (1824-1903) czasopisma Zeitschrift für Völkerpsychologie und Sprachwissenschaft, przez co obaj położyli podwaliny do powstania nowej dziedziny naukowej - psychologii ludów (kulturowej).

W 1863 r. został profesorem w Berlinie. W 1869 r. należał do współzałożycieli Berliner Gesellschaft für Anthropologie, Ethnologie und Urgeschichte. Od 1872 r. pracował dodatkowo jako docent filozofii religii i historii Starego Testamentu w Wyższej Szkole Nauk Judaizmu (niem. Hochschule für die Wissenschaft des Judenthums).

Od 1883 r. Steinthal był dyrektorem Deutsch-Israelitischer Gemeindebund.

Jego uczniami byli Karl Bartsch (1832-1888), Hermann Paul (1846–1921) i Benno Erdmann (1851–1921).

Heymann Steinthal zmarł 14 marca 1899 r., a grób jego znajduje się na cmentarzu żydowskim Jüdischer Friedhof Berlin-Weißensee.

Dzieła (wybór)

• Die Sprachwissenschaft Wilhelm von Humboldts und die Hegel'sche Philosophie. 1848.
• Der Ursprung der Sprache im Zusammenhang mit den Letzten Fragen Alles Wissens. 1851.
• Die Entwicklung der Schrift. 1852.
• Grammatik, Logik und Psychologie. Ihre Principien und ihr Verhältniss zu einander. 1855.
• Abriss der Sprachwissenschaft. Band in Einleitung in die Psychologie und Sprachwissenschaft. 1871.
• Zu Bibel und Religionsphilosophie. 1890.

Literatura

• Michael Holzman: Steinthal, Heymann. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 54, Duncker & Humblot, Leipzig 1908, s. 467-474.
• Rudolf Lassahn: Steinthal, Heymann. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 10, Bautz, Herzberg 1995, ISBN 3-88309-062-X, s. 1335-1338.