Hermann Paul

Hermann Otto Theodor Paul (ur. 7 sierpnia 1846 w Salbke, część Magdeburga; zm. 29 grudnia 1921 w Monachium) - niemiecki germanista, mediewista, językoznawca i leksykograf zaliczany razem z Otto Behaghelem do grupy młodogramatyków. (wyznania ewangelickiego)

Hermann Paul
Hermann Paul.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Peter Jakob, mistrz murarski, naprawiacz kotłów; matka N. N.; - ożenił się w 1905 z Wilhelmine Peter; bezdzietny.

Życiorys

Hermann Paul po ukończeniu gimnazjum »Kloster Unser Lieben Frauen« w Magdeburgu studiował filologię w Berlinie (od 1866) u Heymanna Steinthala, w Lipsku (od 1867) u Friedricha Zarncke, Georga Curtiusa i Augusta Leskiena. W Lipsku doktoryzował się w 1870 r. u Zarnckego pracą »Über die ursprüngliche Anordnung von Freidanks Bescheidenheit« i w 1872 r. habilitował się pismem »Zur Kritik und Erklärung von Gottfrieds Tristan«. Przez dwa lata pracował na uniwersytecie w Lipsku jako Privatdozent języka i literatury niemieckiej, po czym został profesorem nadzwyczajnym we Fryburgu Bryzgowijskim i od 1877 r. pracował tam jako profesor zwyczajny. Od 1893 do 1916 r. był profesorem filologii niemieckiej na uniwersytecie w Monachium. Z powodu choroby oczy stopniowo tracił wzrok, tak że ostatnie prace mógł zrealizować tylko przy pomocy innych osób.

Hermann Paul uważany jest za założyciela szkoły młodogramatycznej, która usystematyzowała germańskie językoznawstwo i przybliżyła zajmowanie się językiem współczesnym (dialektem). Razem z Wilhelmem Braune (1850–1926) założył w 1874 r. czasopismo »Beiträge zur Geschichte der deutschen Sprache und Literatur«. W badaniu i nauce zajmował się językami starowysokoniemieckim i średniowysokoniemiekim, literaturą (edycją tekstów) oraz literaturą XVIII wieczną i gramatyką historyczną. Rozszerzył przedmiot językoznawstwa poza fonetykę, fleksję, składnię na (struktury w) słownictwo i semantykę, przy czym pewną rolę odgrywały nauki przyrodnicze (teoria ewolucji) i psychologia. Opracował systematyczną teorię znaczenia języka niemieckiego w swoim głównym dziele »Prinzipien der Sprachgeschichte« i leksykograficznej pracy »Deutsches Wörterbuch« oraz wpłynął na ukształtowanie rozwoju językoznawstwa w swoim czasie. Dzięki połączeniu z historią uczynił językoznawstwo użytecznym instrumentem badania kultury. Hermann Paul jako przedstawiciel historycznego nastawienia językoznawstwa podkreślał konieczność zrozumienia aktualnego stanu języka przez badanie jego genezy. Pomimo teoretyczno-metodologicznej innowacyjności Paula za twórcę nowoczesnego językoznawstwa uważany jest Szwajcar Ferdinand de Saussure.

Uczniami Hermanna Paula byli Andreas Heusler i Theodor Siebs.

Dzieła (wybór)

  • Gab es eine mittelhochdeutsche Schriftsprache? 1873.
  • Zur Geschichte des germanischen Vocalismus. 1879.
  • Beiträge zur Geschichte der Lautentwicklung und Formenassoziation. 1879-1882.
  • Principien der Sprachgeschichte. 1880.
  • Mittelhochdeutsche Grammatik. 1881.
  • Grundriß der germanischen Philologie. 2 tomy, 1891/93.
  • Zur Wortbildungslehre. Deutsches Wörterbuch. 1896.
  • Deutsches Wörterbuch. 1897.
  • Deutsche Grammatik. 5 tomów, 1916-1920.
  • Über Aufgabe und Methode der Geschichtswissenschaften. 1920.
  • Über Sprachunterricht. 1921.

Literatura

  • Ulrike Haß-Zumkehr: Paul, Hermann Otto Theodor. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 20, Duncker & Humblot, Berlin 2001, ISBN 3-428-00201-6, s. 115.

Linki

Nowości

Popularne artykuły