Hermann Hettner

Hermann Julius Theodor Hettner (ur. 12 marca 1821 w majątku Niederleyserdorf (obecnie Uniejowice ?) koło Złotoryi na Dolnym Śląsku; zm. 29 maja 1882 w Dreźnie) – niemiecki historyk literatury i sztuki oraz dyrektor muzeum. (wyznanie ewangelickie)

Hermann Theodor Hettner 1870
Hermann Hettner (ok. 1870).
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Karl Friedrich, właściciel dóbr rycerskich (niem. Rittergut) w Niederleyserdorf (obecnie Uniejowice ?); matka Johanna Helene Döring z Oberadelsdorf (obecnie Zagrodno ?); – ożenił się 1) w Heidelbergu w 1848 z Marie (zm. 1856), córką barona Chrstiana von Stockmara (zm. 1863) i Fanny Sommer, 2) w Dreźnie w 1858 z Anną (1838–97), córką Augusta Grahla (1791–1868), profesora, malarza miniatur z Drezna i Elisabeth Juliane Oppenheim (córka bankiera z Królewca Martina Wilhelma Oppenheima (1781–1863)); dzieci z pierwszego małżeństwa miał 3 dzieci m.in. Felixa (archeolog, 1851–1902), z drugiego małżeństwa 7 dzieci m.in. Alfreda (geograf, 1859–1941), Otto (malarz i rzeźbiarz, 1875–1931).

 

Życiorys

Po ukończeniu gimnazjum w Jeleniej Górze Hettner studiował od 1838 r. filozofię i filologię na uniwersytetach w Berlinie, Heidelbergu i Halle, gdzie doktoryzował się w 1843 r. dysertacją pt. De logices Aristotelicae speculativo principio. W latach 1844–47 przebywał we Włoszech, przeważnie w Rzymie i Neapolu. Wynikiem tego pobytu były pisma Vorschule zur bildenden Kunst der Alten (1848) i Die neapolitanischen Malerschulen.

W marcu 1847 r. Hermann Hettner habilitował się w Heidelbergu z zakresu estetyki i historii sztuki. Po habilitacji prowadził tam jako Privatdozent wykłady o estetyce, sztuce współczesnej i poezji. Tam zaprzyjaźnił się z filozofem Ludwigiem Andreasem Feuerbachem (1804–1872) i szwajcarskim poetą Gottfriedem Kellerem (1819–1890).

W piśmie Die romantische Schule in ihrem inneren Zusammenhange mit Goethe und Schiller (1850) przedstawił romantyzm i klasykę weimarską jako reakcję na kulturalną i polityczną sytuację mijającego XVIII stulecia. Dzięki temu pismu został powołany na uniwersytet w Jenie, gdzie od Wielkanocy 1851 r. był profesorem nadzwyczajnym estetyki, historii sztuki i literatury. W piśmie Das moderne Drama (1852) przedstawił podstawowe zasady poezji dramatycznej. Dramat historyczny, jego zdaniem, powinien zaniechać styl kronikarski i na wzór szekspirowskiej tragedii stać się "psychologiczną tragedią charakterów opisywanych bohaterów". Dużą przyszłość wiązał z dramatem mieszczańskim, w którym widział naturalistyczne i moralne tendencje. Komedia natomiast winna sięgnąć po materiał powszechny (publiczny) a nie prywatny i zająć się ważnymi kwestiami obyczajowymi.

W lecie 1852 r. odbył razem z filologami klasycznymi Ludwigiem Prellerem (1809–1861) i Karlem Wilhelmem Göttlingiem (1793–1869) podróż do Grecji, czego rezultatem była praca Griechische Reiseskizzen (1853). W 1855 r. został dyrektorem zbiorów antycznych i muzeum odlewów gipsowych w Dreźnie, w Albertinum (obecnie Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie). Jego następcą na tym stanowisku został w 1882 r. Georg Treu (1843–1921). W 1855 r. otrzymał Hettner także nominację na profesora Akademii Sztuki w Dreźnie.

Zaplanowane już w Heidelbergu, kontynuowane w Jenie i ukończone w Dreźnie jego dzieło Literaturgeschichte des 18. Jahrhunderts (1856-70) poświęcone jest niemieckiej literaturze, która jest dziedziczką reformacji i włoskiego renesansu, którego ideały humanistyczne przejęła.

Przyczynę schyłku oświecenia widział w deizmie, naukach przyrodniczych i politycznych oraz angielskim empiryzmie. Poezja romantyczna była dla niego anachronicznym oddźwiękiem okresu Sturm und Drang. Ostatnim jego wielkim dziełem była książka Italienische Studien. Zur Geschichte der Renaissance (1879).

Hettner należał do Drezdeńskiego Towarzystwa Poniedziałkowego (Dresdner Montagsgesellschaft), które założył w 1845 r. Ferdinand von Hiller (1811–1885).

Hermann Hettner zmarł 29 maja 1882 i został pochowany w Dreźnie na cmentarzu Alter Annenfriedhof.

Dzieła (wybór)

  • De logices Aristotelicae speculativo principio, 1843.
  • Vorschule zur bildenden Kunst der Alten, 1848.
  • Die romantische Schule in ihrem inneren Zusammenhange mit Göthe und Schiller, 1850.
  • Das moderne Drama : aesthetische Untersuchungen, 1852.
  • Griechische Reiseskizzen, 1853.
  • Geschichte der französischen Literatur im achtzehnten Jahrhundert, 1860.
  • Literaturgeschichte des achtzehnten Jahrhunderts. In 3 Teilen, 1856-1872.
  • Die Bildwerke der königlichen Antikensammlung zu Dresden, 1856.
  • Italienische Studien : zur Geschichte der Renaissance, 1879.

Literatura

  • Jakob Moleschott: Hermann Hettner's Morgenroth, Gießen 1883.
  • Adolf Stern: Hermann Hettner. Ein Lebensbild, Leipzig 1885.
  • Wilhelm Creizenach: „Hettner, Hermann” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 55, Duncker & Humblot, Leipzig 1910, s. 776–782.
  • Heinz Otto Burger: vHettner, Hermann” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 9, Duncker & Humblot, Berlin 1972, s. 32.

Linki

Autor: Roman Penkała