Herbert Ihering

Herbert Ihering, właściwie Herbert Georg Albrecht E. Gustav Ihering lub Jhering (ur. 29 lutego 1888 w Springe; zm. 15 stycznia 1977 w Berlinie) – niemiecki dramaturg, reżyser, publicysta oraz krytyk teatralny i filmowy.

Herbert Ihering
Herbert Ihering (1946).
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec: Georg Jhering, asesor w sądzie w Springe;
  • Matka: Marie z domu Brandes.

Życiorys

Herbert Ihering studiował od 1906 germanistykę we Fryburgu Bryzgowijskim i Monachium, a od jesieni 1907 w Berlinie. W styczniu 1909 zaczął współpracować, jako krytyk teatralny, z tygodnikiem „Die Schaubühne” wydawanym przez Siegfrieda Jacobsohna (1881–1926). Od sierpnia do grudnia 1913 był krytykiem teatralnym w gazecie „Vossische Zeitung”. W latach 1914–18 był w Wiedniu dramaturgiem w „Wiener Volksbühne”, gdzie działał także jako reżyser. W 1918 wrócił do Berlina i pisał dla czasopisma „Berliner Börsen-Courier”, którego został stałym współpracownikiem w 1922 roku. Oprócz tego w latach 1918–20 pracował jako lektor w wydawnictwie „Felix Bloch Erben Verlag”. W 1919 został następcą Alfreda Kerra (1867–1948) w gazecie „Der Tag” wydawanej przez Augusta Scherla (1849–1921). Od 1922 na łamach „Berliner Börsen-Courier” promował, wówczas młodego dramaturga, Bertolta Brechta (1898–1956 ). Po premierze sztuki Werble nocą (Trommeln in der Nacht) Bertolta Brechta napisał w recenzji: „24-letni poeta Bertolt Brecht zmienił w ciągu jednej nocy poetyckie oblicze Niemiec.” Wkrótce został też mężem zaufania w fundacji „Kleist-Stiftung” i przyczynił się do tego, że Brecht otrzymał Nagrodę Kleista (Kleist-Preis).

Dzięki popieraniu Bertolta Brechta i poglądom estetycznym oraz politycznym Herbert Ihering stał się  pewnego rodzaju przeciwieństwem prominentnego krytyka Alfreda Kerra. Reprezentowali różne poglądy na temat zadań krytyki teatralnej. Podczas gdy Kerr wygłaszał ostre osądy połączone z żartem, Ihering oddziaływał w swoich krytykach konstruktywnie na życie sceniczne i analizował w tekstach dokonania aktorów, co wówczas było raczej nowością. Oprócz felietonów dla „Berliner Börsen-Courier” pisał również dla czasopisma „Das Tage-Buch” i był korespondentem teatralnym innych czasopism zagranicznych. Opublikował sporo pism polemicznych dotyczących polityki teatru i wygłosił liczne odczyty w radiu.

Jako uznany krytyk teatralny i filmowy mógł kontynuować pracę w okresie nazistowskim. Kiedy końcem 1933 zamknięto czasopismo „Berliner Börsen-Courier”, rozpoczął pracę w „Berliner Tageblatt” jako następca Alfreda Kerra, który emigrował. Praca Herberta Iheringa w okresie nazistowskim spotkała się z ostrą krytyką Klausa Manna (1906–1949) w powieści Mephisto (1936), w której Klaus Mann przedstawił go jako oportunistycznego publicystę o imieniu Dr. Ihrig. Również Alfred Kerr wydrwił go w wierszu Rezensent Hering. W czerwcu 1936 urząd ds. prasy Rzeszy zabronił mu dalszej działalności jako krytyka. Zamiast tego został szefem obsady w „Tobis Film”. Od 1941 opublikował kilka biografii aktorów. W 1942 został dramaturgiem i doradcą artystycznym w „Wiener Burgtheater”.

Po zakończeniu II wojny światowej Herbert Ihering angażował się w organizację życia teatralnego w Berlinie. Należał do komisji, która we współpracy z okupacyjnymi władzami sowieckimi troszczyła się o ponowne otwarcie teatrów. Nawiązał kontakt z Bertoltem Brechtem i wspierał w 1949 założenie jego „Berliner Ensemble”. Od 1945 do 1954 był dramaturgiem w „Deutsches Theater” w Berlinie Wschodnim. Pomimo, że mieszkał w dzielnicy Zehlendorf Berlina Zachodniego, to jednak pisał wyłącznie dla prasy Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD), przede wszystkim dla „Berliner Zeitung”. Od 1955 prowadził rubrykę pt. „Bemerkungen über Theater und Film” („Komentarze na temat teatru i filmu”) w liberalnym czasopiśmie enerdowskim „Sinn und Form”. Z powodu jego pozytywnej postawy do zachodnioniemieckiego teatru musiał w 1962 zrezygnować z dalszego prowadzenia tej rubryki. Również musiał opuścić stanowisko sekretarza Sekcji Sztuk Dramatycznych Akademii Sztuki Niemieckiej Republiki Demokratycznej, której był współzałożycielem w 1950 roku.

Chociaż Herbert Ihering był czołowym krytykiem w czasie Republiki Weimarskiej i otrzymał wiele wyróżnień w NRD m.in. w 1955 Nagrodę Lessinga NRD (Lessing-Preis der DDR) czy w 1968 Nagrodę Heinricha Manna (Heinrich-Mann-Preis), to jego wpływ w okresie powojennym był ograniczony. Podczas „zimnej wojny” zamknięta została przed nim droga do wielkich czasopism zachodnioniemieckich. Jedynie lewicowe czasopisma, jak hamburska gazeta „Die Andere Zeitung” (AZ), drukowały jego krytyki. Potem sporadycznie ukazywały się do 1974 jego teksty w „Recklinghäuser Zeitung”.

Dzieła (wybór)

  • Regisseure und Bühnenmaler. Berlin: Goldschmidt-Gabrielli, 1921.
  • Der Kampf ums Theater. Dresden: Sibyllen, 1922.
  • Aktuelle Dramaturgie. Berlin: Schmiede, 1924.
  • Die vereinsamte Theaterkritik. Berlin: Schmiede, 1927.
  • Reinhardt, Jessner, Piscator, oder Klassikertod? Berlin: Rowohlt, 1929.
  • Von Josef Kainz bis Paula Wessely. Schauspieler von gestern und heute. Heidelberg; Berlin; Leipzig: Hüthig, 1942.
  • Regie. Berlin: Hans von Hugo, 1943.
  • Käthe Dorsch. München: Zinnen, 1944.
  • Berliner Dramaturgie. Berlin: Aufbau, 1947.
  • Vom Geist und Ungeist der Zeit. Berlin: Aufbau, 1947.
  • Heinrich Mann. Berlin: Aufbau, 1951.
  • Schauspieler in der Entwicklung. Berlin: Aufbau, 1956.
  • Die Weltkunst der Pantomime. Berlin: Aufbau, 1956.
  • Bertolt Brecht und das Theater. Berlin: Rembrandt 1959.
  • Von Reinhardt bis Brecht. Vier Jahrzehnte Theater und Film. 3 tomy, Berlin: Aufbau, 1961.
  • Theater der produktiven Widersprüche, 1945-1949. Berlin, Weimar: Aufbau, 1967.

Literatura

  • Edith Krull: Herbert Ihering. Berlin: Henschel, 1964.

Linki