Wilhelm Guddorf
Wilhelm Guddorf (psudonim Paul Braun; ur. 20 lutego 1902 w Melle, Belgia; zm. 13 maja 1943 w Berlinie-Plötzensee) – niemiecki dziennikarz i członek niemieckiego ruchu oporu w okresie reżimu nazistowskiego.
Wilhelm Guddorf. Źródło:Gedenkstätte Deutscher Widerstand |
Genealogia
- Ojciec: Ludwig Guddorf, nauczyciel w Melle w Belgii, od 1899 profesor w tamtejszej szkole handlowej;
- Żona: 1) Stephanie z d. Pflugrad (zm. 1928), 2) od 1930 Hilde z d. Morgner (1907–1980, rozwód w 1941).
- Dzieci: córka z drugiego małżeństwa.
Życiorys i działalność
Wilhelm Guddorf pochodził z mieszczańskiej rodziny katolickiej. Jego ojciec, Ludwig Guddorf, był nauczycielem w placówce oświatowej Maison de Melle w Melle w Belgii, gdzie uczył języka niemieckiego, greckiego i literatury. Po wybuchu pierwszej wojny światowej rodzina została stamtąd wypędzona z powodu niemieckiego pochodzenia (Reichsdeutsch). Rodzina zamieszkała w Haselünne, gdzie ojciec uczył w tamtejszej szkole łacińskiej, do której w latach 1915–17 uczęszczał jego najstarszy syn Wilhelm Guddorf. Gdy poróżnił się z rodzicami z powodu „poglądów religijnych i moralnych”, porzucił naukę w gimnazjum w Meppen. Krótki czas pracował jako nauczyciel domowy w Prusach Zachodnich, po czym w 1821 roku zdał maturę w Meppen i zaczął studiować filologię, filozofię, historię, literaturoznawstwo i muzykologię na uniwersytecie w Münster. Później opanował wszystkie bardziej popularne języki europejskie, w tym słowiańskie, a oprócz tego arabski, łacinę, grekę i hebrajski.
W 1922 roku Wilhelm Guddorf wstąpił do Komunistycznej Partii Niemiec (KPD), współpracował z kilkoma gazetami komunistycznymi i tłumaczył dla nich artykuły z prasy zagranicznej. W 1923 roku aresztowano Guddorfa pod zarzutem „przygotowania do zdrady stanu” i „naruszenia ustawy o ochronie republiki”. W listopadzie 1923 roku udało się mu uciec z aresztu prewencyjnego w Sennestadt i ukrywał się pod pseudonimem Paul Braun. Tego pseudonimu używał również jako autor artykułów do czasopisma Freiheit (Wolność) w Düsseldorfie i do organu prasowego KPD Die Rote Fahne (Czerwona chorągiew). W maju 1926 roku pojmano go i przebywał w więzieniu do sierpnia 1927 roku.
Od 1933 roku rozpowszechniał pod swoim pseudonimem nielegalne pisma skierowane przeciwko reżimowi faszystowskiemu. W tym czasie był też członkiem kierownictwa KPD w okręgu Berlin-Brandenburg. Z powodu tej działalności został aresztowany w kwietniu 1934 roku i skazany na trzy lata więzienia za „przygotowania do zdrady stanu”. Później skazano go na kolejne dwa lata aresztu prewencyjnego w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen.
Po zwolnieniu z aresztu nawiązał przez byłego kolegę redakcyjnego Johna Siega kontakt z grupą Harro Schulze-Boysena i Arvida Harnacka, którą później gestapo nazwało Czerwoną orkiestrą (Rote Kapelle). W latach 1940–42 pracował w Berlinie jako księgarz. 15 października 1942 roku był ponownie aresztowany i 3 lutego 1943 roku Sąd Wojenny Rzeszy skazał go na karę śmierci. Wyrok wykonano 13 maja 1943 roku przez zgilotynowanie. Trzy miesiące później, 5 sierpnia 1943 roku, stracono również jego narzeczoną Ewę-Marię Buch (1921–1943).
Literatura
- Hans Coppi junior, Jürgen Danyel, Johannes Tuchel: Die Rote Kapelle im Widerstand gegen Hitler w Schriften der Gedenkstätte Deutscher Widerstand. Edition Hentrich, ISBN 3-89468-110-1.
- Gert Rosiejka: Die Rote Kapelle. „Landesverrat“ als antifaschistischer Widerstand. Hamburg 1986, ISBN 3-925622-16-0.
- Peter Steinbach und Johannes Tuchel: Lexikon des Widerstandes 1933–1945. C.H. Beck-Verlag, 2 wydania 1998, ISBN 3-406-43861-X, s. 77–78.
- Guddorf, Wilhelm w Hermann Weber, Andreas Herbst: Deutsche Kommunisten. Biographisches Handbuch 1918 bis 1945. 2 wydanie, Dietz, Berlin 2008, ISBN 978-3-320-02130-6. (online, dostęp 25.06.2020)
Linki
- Wilhelm Guddorf w Gedenkstätte Deutscher Widerstand, (online, dostęp 25.06.2020).
- Die Rote Kapelle w Gedenkstätte Plötzensee, dostęp 25.06.2020.