Paul Heinrich von Groth

Paul Heinrich Ritter von Groth (bawarski tytuł szlachecki od 1902; ur. 23 czerwca 1843 w Magdeburgu, zm. 2 grudnia 1927 w Monachium) – niemiecki krystalograf i mineralog. Założył i był współwydawcą czasopisma krystalograficznego „Zeitschrift für Kristallographie”. (1877–1920). (wyznanie luterańskie)

Theodor Hilsdorf - Paul Heinrich von Groth (1910)
Paul Heinrich von Groth.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec : Philipp (ur. 1808), malarz portrecista w Dreźnie i Magdeburgu;
  • Matka : Marie (ur. 1817), córka kupca Johanna Heinricha Steffena we Frankfurcie nad Odrą i Friederike Charlotte Kolbe;
  • Ożenił się : w Berlinie w 1874 z Rosalie (od 1868 Grothold, 1846–1925), córką kupca Juliusa Levy w Werneuchen i Johanny Kron;
  • Dzieci 11, m.in. Otto (1875–1965), dziennikarz i Alfred (ur. 1876), profesor i nadradca medyczny.

Życiorys i twórczość

Paul Heinrich Groth uczęszczał w latach 1855–62 do gimnazjum ewangelickiego Kreuzgymnasium w Dreźnie i od 1862 roku studiował w Akademii Górniczej w Freibergu. Potem w 1864/65 pracował w laboratorium chemicznym w Królewskiej Szkole Politechnicznej w Dreźnie. Jesienią 1865 roku przeprowadził się do Berlina, gdzie na tamtejszym uniwersytecie studiował do 1867 roku mineralogię i krystalografię u mineraloga Gustava Rose (1798–1873). Ostatecznie został asystentem fizyka i chemika Heinricha Gustava Magnusa (1802–1870), u którego się doktoryzował. Po habilitacji w 1870 roku był docentem mineralogii w Akademii Górniczej w Berlinie, w 1872 roku powołano go na profesora mineralogii na nowo powstały uniwersytet w Strasburgu, w 1882 został profesorem mineralogii na uniwersytecie w Monachium, gdzie jako następca Franza von Kobella (1803–1882) wykładał do 1923 roku. W Monachium był jednocześnie konserwatorem Państwowego Zbioru Mineralogicznego (Mineralogische Staatssammlung).

Groth odkrył w 1866 roku zawartość itru w tytanicie (Grothit) w złożach w Plauenscher Grunde koło Drezna. Oprócz około 15 artykułów do czasopism mineralogicznych napisał około 50 prac na temat krystalografii. Duże zasługi zyskał jako nauczyciel, w porządkowaniu i szukaniu związku między formą a chemiczną naturą kryształów. Jego Krystalografia fizyczna (Physikalische Krystallographie, 1876), początkowo nazwana jako Tabelaryczny przegląd minerałów (Tabellarische Übersicht der Mineralien) i pomyślana jako pomoc dla uczniów stała się na dziesięciolecia wiodącym dziełem w krystalografii. Dziełem życia Grotha jest Krystalografia chemiczna (Chemische Krystallographie (5 tomów, 1906–19), w której zebrał dane krystalograficzne wszystkich przebadanych kryształów, aby zbadać zależność formy kryształu od jego składu chemicznego.

Nie brakło też uznania dla jego dokonań. Po nadaniu bawarskiego Orderu Zasługi Świętego Michała (Verdienstordens vom heiligen Michael, 1897) został nobilitowany w 1902 roku jako Kawaler Orderu Zasługi Korony Bawarskiej (Ritter des Verdienstordens der bayrischen Krone). Poza tym mianowano go w 1907 roku tajnym radcą dworu i w 1914 tajnym radcą. Groth był też członkiem licznych akademii naukowych.

Dzieła (wybór)

  • Tabellarische Übersicht der Mineralien nach ihren krystallographisch-chemischen Beziehungen geordnet. Braunschweig 1874.
  • Über das Studium der Mineralogie auf den deutschen Hochschulen. Straßburg und London 1875.
  • Physikalische Krystallographie. W. Engelmann, Leipzig 1876.
  • Grundriß der Edelsteinkunde, ein allgemeinverständlicher Leitfaden zur Bestimmung und Unterscheidung roher und geschliffener Edelsteine. Engelmann, Leipzig 1887.
  • Einleitung in die chemische Krystallographie. Engelmann, Leipzig 1904.
  • Topographische Übersicht der Minerallagerstätten. Krahmann, Berlin 1917.
  • Elemente der physikalischen und chemischen Krystallographie. Oldenbourg, München 1921.
  • Mineralogische Tabellen. Oldenbourg, München 1921.

Literatura

  • Georg Menzer: Groth, Paul von w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 7, Duncker & Humblot, Berlin 1966, ISBN 3-428-00188-5, s. 167,
Autor: Roman Penkała