Eduard Grell

August Eduard Grell (ur. 6 listopada 1800 w Berlinie, zm. 10 sierpnia 1886 w Steglitz) – niemiecki kompozytor, organista i dyrektor Berlińskiej Akademii Śpiewaczej (Sing-Akademie zu Berlin). Komponował pieśni, motety i muzykę chóralną. (wyznanie ewangelickie)

Eduard Grell, 1865. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

• Ojciec: August Wilhelm (1769–1839), tajny sekretarz administracji leśnej, nauczyciel muzyki, organista, syn pastora Matthiasa Christopha i Christine Dorothee Ladius;
• Matka : Ursula Henriette z domu Weber (1770–1835).

Życiorys

Eduard Grell po lekcjach muzyki u ojca uczył się gry na skrzypcach, fortepianie i organach u berlińskich muzyków kameralnych i organistów. W latach 1812–17 uczęszczał do berlińskiego gimnazjum Zum Grauen Kloster, gdzie jego nauczycielem śpiewu był teolog i późniejszy superintendent Pomorza Georg Carl Benjamin Ritschl (1783–1858). Tylko raz opuścił Berlin, aby uczyć się w Erfurcie u organisty i kompozytora Michaela Gottharda Fischera (1773–1829), dzięki któremu poznał utwory Jana Sebastiana Bacha (1685–1750). Jednakże najważniejszymi nauczyciela Eduarda Grella byli dyrektorzy Berlińskiej Akademii Śpiewaczej Carl Friedrich Zelter (1758–1832) i Carl Friedrich Rungenhagen (1778–1851), którego następcą został w 1853 roku. Wcześniej pracował od 1817 r. jako organista w Nikolaikirche i w tym samym roku zaczął śpiewać w Berlińskiej Akademii Śpiewaczej. Od 1839 r. był organistą w katedrze (Oberpfarr- und Domkirche zu Berlin), w 1843/44 kierował tamtejszym chórem i od 1852 r. chórem męskim Berliner Liedertafel.

Jako wieloletni dyrektor i utalentowany dyrygent Berlińskiej Akademii Śpiewaczej doprowadził do jej rozkwitu. Dawał pierwszeństwo czystej muzyce wokalnej, co odpowiadało jego ideałom religijnym, humanistycznym i estetycznym. Znalazło to wyraz także w jego kompozycjach, które dzisiaj budzą jedynie zainteresowanie historyczne. Jego piękne w brzmieniu i mistrzowsko osadzone dzieła a cappella wskazują na konserwatywne tendencje romantycznej muzyki kościelnej, którym Eduard Grell hołdował jako szanowany nauczyciel w późniejszym Instytucie Muzyki Kościelnej (od 1829 r.), a także jako nauczyciel kompozycji i członek Senatu Akademii Sztuki.

Dzieła (wybór)

• Andante cantabile, D-dur, wiolonczela i kwartet smyczkowy (orkiestra smyczkowa lub fortepian).
• Lorbeer und Rose (Laur i róża), duet na dwa głosy i fortepian, op. 6.
• Terzetto, D-dur, na trzy wiolonczele orkiestrę smyczkową (lub fortepian).
• Gnädig und barmherzig (Łaskawy i miłosierny) na chór męski, utwór ośmiogłosowy.
• Die Israeliten in der Wüste (Izraelici na pustyni), oratorium.
• Msza szesnastogłosowa, a cappella, 1861.
• Die Gnade des Herrn währt von Ewigkeit zu Ewigkeit (Łaska Pana trwa na wieki), pieśń.
• Gott, gib Fried in diesem Lande (Boże daj pokój w tym kraju), pieśń.
• Preiset Gott, ihr Völker der Erde (Chwalcie Boga ludy ziemi), pieśń.
• Herr, deine Güte reicht so weit (Panie, twoja dobroć sięga tak daleko), pieśń.
• Lobe den Herrn, meine Seele (Chwal duszo moja Pana), Psalm 103.
• Der Herr ist mein Hirte (Pan jest pasterzem moim) na 5 głosów solo i chór czterogłosowy z towarzyszeniem pianoforte, op. 19.
• Dwa motety ośmiogłosowe, op. 22.
• Trzy motety na chór mieszany, op. 34.

Literatura

• Robert Eitner: „Grell, Eduard” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 49, Duncker & Humblot, Leipzig 1904, s. 540–542.
• Eduard Grell: Aufsätze und Gutachten über Musik. Nach seinem Tode herausgegeben von Heinrich Bellermann. Julius Springer, Berlin 1887.
• Thomas-M. Langner: „Grell, August Eduard” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 7, Duncker & Humblot, Berlin 1966, ISBN 3-428-00188-5, s. 43.