Paul Graener

Paul Hermann Franz Graener (także Paul Hermann Franz Gräner; ur. 11 stycznia 1872 w Berlinie; zm. 13 listopada 1944 w Salzburgu) - niemiecki kompozytor, dyrygent i polityk w okresie nacjonalizmu. (wyznania luterańskiego)

Paul Graener
Paul Graener.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Był nieślubnym synem Anny Gräner z Berlina; - ożenił się w 1894 r. z Marie Hauschildt (zm. 1954); miał 2 synów Heinza (zmarł w wieku 10 lat) i Franza (1898-1918) oraz córkę Klarę (Claire; 1903-193?).

Życiorys

Paul Graener już jako dziewięciolatek grał na skrzypcach w chórze katedralnym »Königlicher Domchor« w Berlinie. Po ukończeniu »Askanisches Gymnasium« i studiach w »Veitsches Konservatorium« w Berlinie u Alberta Beckera pracował jako kapelmistrz w Stendal, potem w Bremerhaven, Królewcu i Berlin. W 1895 r. miał jednorazowe i decydujące spotkanie z Johannesem Brahmsem, który go osądził: "zdolny ale leń".

W latach 1896-1906 Graener pracował jako dyrektor muzyczny w »Theatre Royal Haymarket« w Londynie, gdzie uczył także w »Royal Academy of Music«. W tym czasie zmienił pisownię nazwiska na Graener. W 1908 r. został kompozytorem w »Neuen Wiener Konservatorium«, od 1910 do 1913 r. był dyrektorem »Mozarteum« w Salzburgu. Po kolejnych latach wędrówki: Berlin, Drezno, Lipsk, Monachium (tutaj zaczął tworzyć już jako kompozytor) został w 1920 r. profesorem oraz członkiem Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie i podążył do Lipska, gdzie powołano go jako następcę Maxa Regera do tamtejszego konserwatorium. W latach 1924-30 mieszkał przeważnie w Monachium, potem w Berlinie jako dyrektor »Stern’sches Konservatorium«. Od 1934 r. kierował klasą mistrzowską Akademii Sztuk Pięknych i grał czołową rolę w nacjonalistycznym związku »Kampfbund für deutsche Kultur« (Związek Walki o Kulturę Niemiecką). 1 kwietnia 1933 r. wstąpił do NSDAP i w tym samym roku objął kierowanie grupą kompozycji w »Reichsmusikkammer«.

Graener otrzymał liczne wyróżnienia od reżimu nazistowskiego. W 1944 r. jego mieszkanie w Berlinie uległo zniszczeniu, a wraz z nim wszystkie manuskrypty. Po tej tragedii udał się razem z rodziną przez Wiesbaden, Monachium, Wiedeń do Salzburga, gdzie zmarł w »Universitätskliniken Salzburg«.

Graener preferował jasną formę, która do głosu doszła przede wszystkim w kompozycjach na orkiestrę. Unikał nowych trendów w muzyce nie tylko z powodu przekonań muzycznych lecz także w wyniku politycznego fanatyzmu. Kiedy zdymisjonowano Richarda Straussa ze stanowiska wiceprzewodniczącego »Reichsmusikkammer« Graener objął tę posadę (1935-41). Jako kompozytor pieśni do tekstów m.in. Josepha von Eichendorffa, Wilhelma Raabe i Theodora Storma znajdował się w tradycji Brahmsa i Richarda Straussa. Najbardziej znane dzisiaj są jego pieśni » Morgenstern-Lieder«. Okazjonalnie kierował się w stronę impresjonizmu co odzwierciedlają opera »Don Juans letztes Abenteuer« i dzieło na orkiestrę » Aus dem Reiche des Pan«.

Literatura

  • Christian Weickert: „Graener, Paul”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 6, Duncker & Humblot, Berlin 1964, ISBN 3-428-00187-7, s. 715. (online)

Linki