Gottfried Less
Gottfried Less (znany także jako Leß, Gottfried; ur. 31 stycznia 1736 r. w Chojnicach (niem. Konitz); zm. 28 sierpnia 1797 r. w Hanowerze) - niemiecki teolog luterański.
Genealogia ↑
Ojciec Johann Matthias (1696-1768), burmistrz w Chojnicach; matka Dorothea Elisabeth Wolff (1711-71); - ożenił się w Rappoltsweiler w 1776 z Dorotheą Salomeą Steinheil (1748-91), wdową po Imlinie; miał syna, który wcześnie zmarł i 2 córki ( jedna z poprzedniego małżeństwa żony).
Życiorys ↑
Po ukończeniu Collegium Fridericianum w Królewcu studiował od 1752 r. teologię w Jenie, później w Halle u Siegmunda Jakoba Baumgartena. W latach 1758 był w gdańskim gimnazjum akademickim najpierw kandydatem, a od 1761 profesorem nadzwyczajnym teologii. W 1763 r. został profesorem nadzwyczajnym i kaznodzieją uniwersyteckim w Getyndze, gdzie w 1765 r. mianowano go profesorem zwyczajnym. W 1766 r. promował się na doktora teologii. Less połączył tutejszą teologię z angielskim oświeceniem. Na nowo pokazał znaczenie Biblii i wykazał, że chrześcijańska wiara jest zgodna z naturą religii i jest dla niej także potrzebna. W ten sposób Less reprezentuje postawę pośredniczącą i jednocześnie aprobującą oświecenie. Wywierał także istotny wpływ jako nauczyciel księży.
W 1784 r. mianowano go pierwszym profesorem na wydziale teologicznym uniwersytetu w Getyndze. Od 1791 r. był kaznodzieją zamkowym, radcą konsystorza i generalnym superintendentem diecezji Generaldiözese Hoya-Diepholz w Hanowerze. W 1793 r. został generalnym superintendentem diecezji Generaldiözese Calenberg. Troska Lessa o parafie, a także kierowanie szkołą Hof-Töchter- und Söhne-Schule pokazują jego udział w ówczesnych kościelnych wysiłkach reformatorskich. Żaden wybitny myśliciel teologiczny końca XVIII wieku nie był tak chętnie czytany i nie wywarł takiego wpływu na ewangelicką pobożność. Less uważany jest za reprezentanta teologii oświecenia.
Dzieła (wybór) ↑
- Programma continens nonnulla de locutionibus biblicis, a theologo caute adhibendis, 1759.
- Kompendium der theologischen Moral , 1767.
- Beweis der Wahrheit der christl. Religion , 1768.
- Christliche Moral, 1777.
- Christliche Religions-Theorie fürs gemeine Leben oder Versuch einer praktischen Dogmatik, 1780.
- Geschichte der Religion, 1786.
Literatura ↑
- Carl Bertheau: Less, Gottfried. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 18, Duncker & Humblot, Leipzig 1883, s. 444-446.
- Ernst Berneburg: Less, Gottfried. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 14, Duncker & Humblot, Berlin 1985, ISBN 3-428-00195-8, s. 334.