Rudolph Goclenius

Rudolph Goclenius (ur. 1 marca 1547 jako Rudolph Gockel (lub Göckel) w Korbach, Hrabstwo Waldeck (Grafschaft Waldeck); zm. 8 czerwca 1628 w Marburgu) - profesor filozofii, logiki, matematyki i etyki na uniwersytecie w Marburgu. Był także teoretykiem w kwestiach czarownic. (wyznania ewangelickiego)

Rudolph Goclenius. Źródło: Wikimedia Commons

Życiorys ↑

Rudolph Goclenius uczęszczał do 1564 r. do szkoły miejskiej w Korbach, następnie wstąpił na uniwersytet w Marburgu i od 1568 r. studiował w Wittenberdze, gdzie w 1571 r. otrzymał tytuł magistra. W 1574 r. został powołany do rodzinnej miejscowości jako rektor szkoły łacińskiej, a w 1575 r. powierzono mu kierownie Pädagogium w Kassel. W 1581 r. został mianowany profesorem fizyki na uniwersytecie w Marburgu, w 1589 r. profesorem logiki i wkrótce także matematyki. Od 1603 r. był także z krótką przerwą profesorem logiki i etyki. Te różne funkcje sprawował prawie przez pół wieku. Mimo propozycji pracy na uniwersytetach w Bremie, Herborn, Lemgo i nawet Wittenberdze pozostał wierny Marburgowi.

Dzięki jego reputacji do Marburga przybywali studenci z całych Niemiec i innych krajów. Nadał ponad 600 studentom tytuł magistra. Goclenius unikał wszelkich sporów teologicznych i literackich. Nawet zaatakowany przez Daniela Hofmanna nie podjął publicznej obrony, a uczynili to bez wiedzy Gocleniusa jego uczniowie w piśmie Gumpellius Defensio philos. Goclenii Gullae (1597). Rudolph Goclenius z naciskiem podkreślał prawo do swobodnego wypowiadania własnych osądów także w drażliwych kwestiach filozoficznych, sprzeciwiał się małostkowości i drobiazgowości panujących wówczas w szkołach. Jego dążeniem było pogodzenie wszystkich sprzeczności w filozofii i teologii czemu poświęcił pismo Conciliator philosophicus (1609). Ówczesny świat filozoficzny podzielony był na zwolenników Petrusa Ramusa i jego przeciwników. Do przyjaciół Gocleniusa należeli entuzjastyczni wielbiciele Ramusa (Hieronymus Treutler i Rudolph Snellius) oraz zagorzali jego przeciwnicy (Nikodemus Frischlin i Philipp Scherbius). Jednak Gocleniusowi nie brakowało także przeciwników wśród teologów.

Ostatnie lata życia zostały napiętnowane przez różnorodne przykre wydarzenia. W 1621 r. stracił swojego najstarszego syna Rudolpha, który obok niego przez 13 lat był profesorem fizyki w Marburgu. Dwa lata później przeżył okropności wojny trzydziestoletniej, która przetoczyła się przez Hesję. Wojna sukcesyjna w Hesji spowodowała, że Marburg stał się własnością landgrafa Ludwiga von Hessen-Darmstadt co spowodowało, że wielu profesorów zostało usuniętych z uniwersytetu. Swoje wrażenia z tego okresu Rudolph Goclenius zawarł w wierszu z 1624 r. (Lotichius, Biblioth. poet. I. p. 12). Zmarł 8 czerwca 1628 r. mając 81 lat.

Znaczenie ↑

Rudolph Goclenius chociaż był bardzo znany w swoich czasach jako filozof i uczony został prawie zupełnie zapomniany. W logicznych badaniach, które stanowiły centrum jego naukowej działalności przyłączył się do wspomnianego wcześniej Petrusa Ramusa. Korzystał także z pism przeciwników Ramusa oraz Filipa Melanchtona, Joachima Camerariusa, Jacopo Zabarella, Jakoba Schegka i przede wszystkim Juliusa Caesara Scaligera. Zajmował się także fizyką, matematyką, geografią, astronomią, botaniką, zoologią i medycyną.

Użyte przez Filipa Melanchtona podczas wykładu pojęcie psychologia Goclenius jako pierwszy zastosował i objaśnił w formie książkowej. Również był pierwszym, który oddzielił ontologię od metafizyki, co zostało przyjęte w nauczaniu filozofii. Przyczynę jego małej naukowej spuścizny upatrywać można w jego wszechstronności i ogromnym oczytaniu co mogło stanowić utrudnienie w samodzielności tworzenia własnych myśli.

Brał także udział w dyskusji na temat czarownic i zyskał znaczenie jako autor pisma Oratio de natura sagarum in purgatione & examinatione per Frigidam aquis[!] innatantium (1590). Poruszył tutaj kwestię próby wody wobec podejrzanych o czary. W tym czasie powstał uczony spór o legalność jej stosowania. Rudolph Goclenius był przeciwnikiem jej stosowania, choć wyraźnie wynika z jego pisma, że był zwolennikiem teorii o czarownicach i zgadzał się z wykonywaniem wyroków.

Dzieła (wybór) ↑

Literatura ↑

Linki ↑