Salomon Gesner

Salomon Gesner (także Geßner, Gessner,Gesnerus; ur. 8 listopada 1559 roku w Bolesławcu (niem. Bunzlau), zm. 7 lutego 1605 roku w Wittenberdze) - niemiecko-śląski teolog luterański, profesor uniwersytetu w Wittenberdze.

Salomon Gesner
Salomon Gesner.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Paul Gesner, syn subdiakona w Bolesławcu, uczeń Marcina Lutra, ordynowany przez Jana Bugenhagena; matka Anna Cunrad; - ożenił się ?? z ??; do jego potomków należy Eleonora Maria Jauch (1722–1802), córka kanonika w Bardowick Johanna Christiana Jaucha (1702–1788).

Życiorys

Gdy Salomon Gesner miał sześć lat zmarł jego ojciec. Uczęszczał do szkoły w Opawie, później w Bolesławcu, następnie we Wrocławiu do Gimnazjum Elżbietańskiego. Przerwał naukę w zawodzie złotnika. W 1576 roku otrzymal stypendium na naukę w Wilhelmskollegium w Strasburgu. W 1581 roku otrzymał tytuł bakalaureata, a w 1583 magistra filozofii na uiwersytecie w Strasburgu.
Po ukończeniu nauki został wychowawcą w domu węgierskiego humanisty Andrzeja Dudycza we Wrocławiu. W 1585 roku został rektorem w szkole w Bolesławcu, którą doprowadził do rozkwitu, a w 1589 powołano go jako rektora do gimnazjum Marienstiftsgymnasium w Szczecinie.
W 1591 rozpoczął spór jako obrońca Formuły Zgody z miejscowymi zwolennikami Filipa Melanchtona. W 1592 przeniósł się do Stralsund i został tam profesorem w gimnazjum Sundischen Gymnasium. W maju 1593 został powołany na profesora teologii na uniwersytecie w Wittenberdze i 20 sierpnia był promowany przez Polycarpa Leysera (1552 -1610) i Samuela Hubera (1547 -1624) na doktora teologii. Dwukrotnie był rektorem uniwersytetu w Wittenberdze, a w 1595 został prepozytem w kościele Schlosskirche w Wittenberdze.
Salomon Gesner zmarł z powodu krwotoku „ w wyniku nadmiernego wysiłku podczas kazania“ i uważał, że „dalej lepiej jest głosić kazania aż do śmierci niż do śmierci świętować lub do śmierci ucztować“.

Znaczenie

Jego wykłady dotyczyły przeważnie Starego Testamentu, psalmów i proroków. Gesner zwalczał jako przedstawiciel luterańskiej ortodoksji przede wszystkim kalwinizm i kryptokalwinizm w czym pomagali mu Samuel Huber i Martin Moller, którego później także atakował od 1601 roku.
Jego prace teologiczne są mało innowacyjne „ znajduję się w tradycji luterańskiej i są w dużej mierze pismami skierowanymi przeciw zwolennikom Melanchtona i ewangelickiego kościoła reformowanego“ (Oliver Tekolf w Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon). Po upadku zwolenników Melanchtona w Wittenberdze i Saksonii rozpoczął w 1591 roku dyskusje ze zwolennikami Melanchtona na Pomorzu, przez co nie rozczarował swego protektora i został profesorem na uniwersytecie w Wittenberdze.

Dzieła (wybór)

  • De psalmorum dignitate. Wittenberg 1593.
  • Aegidius Hunnius, Salomon Gesner, i Polycarpus Leyser: Controversiae inter Theologos Wittenbergenses de Regeneratione et Electione Dilucida Explicatio. Frankfurt 1594. 4to.
  • Meditationem generalem psalteri. Wittenberg 1597.
  • Passio Christi. Wittenberg 1600.
  • De Conciliis libri quattuor. Wittenberg 1600.
  • Treuhertzige Christliche Warnung für die Stände, Stedte und Gemeinen in Schlesien, das sie sich für Calvinischem und Sacramentirischen Irthumben hütten und vorsehen wollen. Wittenberg 1601.
  • Gründliche Widerlegung der Calvinischen Apologiae Martini Molleri, des vornehmsten Predigers zu Görlitz. Wittenberg 1602.
  • Compendium doctrina coelestis. 1606 (postum).
  • Commentarius in Davidis psalmos. 1606 (postum).

Literatura

  • Schimmelpfennig, Adolf, „Geßner, Salomon“, w Allgemeine Deutsche Biographie tom 9 (1879), strony 121-122
  • Oliver Tekolf: Gesner, Salomo. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 27, Bautz, Nordhausen 2007, ISBN 978-3-88309-393-2, strony 533–535.

Linki

Autor: Roman Penkała