Gertrud Kantorowicz

Gertrud Kantorowicz (pseudonim: Gertrude Pauly; ur. 9 października 1876 r. w Poznaniu; zm. 19 lub 20 kwietnia 1945 r. w obozie koncentracyjnym w Terezinie (Czechy)) - niemiecka historyk sztuki i poetka pochodzenia żydowskiego.

Gertrud Kantorowicz
Gertrud Kantorowicz.
Źródło: Poznańska Wiki

Genealogia

Ojciec Maks "Max" Kantorowicz (1843-1904), przedsiębiorca, współwłaściciel fabryki likierów Hartwig Kantorowicz w Poznaniu; matka Rosalinde Pauly (1854-1906); wujek Edmund Kantorowicz (1846-1904), uczestnik głośnej afery wywołanej przez Ludwiga Bernharda Förstera (1843-1889).

Życiorys

Gertrud Kantorowicz pochodziła z zamożnej poznańskiej rodziny żydowskiej. Jej ojciec kierował poznańską fabryką likierów. Od 1898 r., dzięki specjalnemu zezwoleniu, studiowała historię sztuki, archeologię i filozofię na uniwersytecie w Berlinie. W 1903 r. ukończyła studia w Zurychu dysertacją »Über den Meister des Emmausbildes in San Salvatore zu Venedig«.

W Berlinie Gertrud Kantorowicz utrzymywała ścisłe kontakty z Georgiem Simmelem (1858-1918), ojcem swojej córki Angeli (ur. 1907 w Bolonii) i Stefanem George (1868-1933), który jej wiersze »Einer Toten«, jako jedyne dzieło kobiety, opublikował w czasopiśmie literackim Blätter für die Kunst. Utrzymywała także kontakty z malarzem Reinholdem Lepsiusem (1857-1922) i jego żoną oraz Rudolfem Pannwitzem (1881-1969). Po I wojnie światowej, podczas której pracowała jako pielęgniarka Czerwonego Krzyża w kilku tureckich lazaretach, osiadła w Herrlingen koło Ulm, gdzie napisała rozprawę »Vom Wesen der griechischen Kunst«.

Po przejęciu władzy przez nazistów Gertrud Kantorowicz czuła się bezpiecznie, gdyż nie uważała się za żydówkę. Odbywała liczne podróże m.in. do Palestyny i Wielkiej Brytanii, z których zawsze wracała do Niemiec. Dopiero ok. 1940 r. zrozumiała, że nie może już legalnie opuścić Niemiec. W 1942 r. wraz z 4 innymi kobietami podjęła próbę nielegalnego przekroczenia granicy ze Szwajcarią koło Hohenems. Została złapana, uwięziona i po kilkutygodniowym pobycie w więzieniu w Berlinie deportowano ją do obozu koncentracyjnego w Terezinie (Czechy). Tutaj na skrawkach papieru spisała swoje ostatnie dzieło »Verse aus Theresienstadt«. Zmarła w obozie 19 lub 20 kwietnia 1945 r. z powodu zapalenia mózgu.

Dzieła (wybór)

  • Einer Toten. 1899.
  • Über den Meister des Emmausbildes in San Salvatore zu Venedig. 1903.
  • Beiträge zur Ästhetik und Kunstgeschichte. 1910 (wspólna praca z Edith Landmann i Gertrud Kühl-Claassen).
  • Schöpferische Entwicklung. 1912.
  • Michelangelo-Übertragungen. 1925/1926.
  • Gedichte aus Theresienstadt. 1942-1945.
  • Vom Wesen der griechischen Kunst. 1961.

Literatura

  • Ulrike Wendland: Biographisches Handbuch deutschsprachiger Kunsthistoriker im Exil. Leben und Werk der unter dem Nationalsozialismus verfolgten und vertriebenen Wissenschaftler. Saur, München 1999, Bd. 1, s. 355-357.
  • Hahn, Barbara (Hg.) (1994): Frauen in den Kulturwissenschaften. Von Lou Andreas-Salomé bis Hannah Arendt. München. Beck. ISBN 3-406-37433-6.

Linki

  • Gertrud Kantorowicz. W: FemBio. Frauen-Biographieforschung (online).
Autor: Roman Penkała