Leopold von Gerlach

Ludwig Friedrich Leopold von Gerlach (ur. 17 września 1790 r. w Berlinie; zm. 10 stycznia 1861 r. w Sanssouci koło Poczdamu) - pruski generał piechoty i polityk konserwatywny z kręgu skupionego wokół czasopisma Neue Preußische Zeitung. (wyznania ewangelickiego)

Leopold von Gerlach. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Leopold (1757-1813), pan na Rohrbeck itd., pruski tajny nadradca finansów, od 1809 r. nadburmistrz Berlina; matka Agnes von Raumer (1761-1831); bracia Ernst Ludwig (1795-1877), Otto (1801-1849), Wilhelm (1789-1834); - ożenił się w 1819 r. w Redel (obecnie Redło, Pomorze) z Johanną von Küssow (1796-1857); dzieci 2 synów i 2 córki.

Życiorys

Leopold von Gerlach uczęszczał do gimnazjum Joachimsthalsches Gymnasium w Berlinie i w 1803 r. wstąpił do Akademii Wojskowej w Berlinie. Po awansowaniu na podchorążego wziął udział w 1806 r. w IV koalicji antyfrancuskiej w ramach 13 Regimentu Piechoty pruskiej armii. W bitwie pod Auerstedt trafił do niewoli, ale po danym słowie honoru został zwolniony i nie brał już udziału w walkach. Po pokoju w Tylży (1807) studiował prawo w Getyndze i Heidelbergu oraz na nowo powstałym uniwersytecie w Berlinie.

W 1812 został referentem w rządzie w Poczdamie. W 1813 ponownie wstąpił do armii i jako podporucznik był w sztabie generała Blüchera (1742-1819). Brał udział w bitwach: pod Großgörschen (zwana też bitwą pod Lützen), Budziszynem, nad Kaczawą, w "bitwie narodów" pod Lipskiem, La Rothière, Paryżem, Ligny i Wavre. Podczas tych walk był kilka razy ranny i za zasługi odznaczono go Krzyżem Żelaznym I i II klasy. W październiku 1815 r. został członkiem Pruskiego Sztabu Generalnego (Großen Generalstab), a od 30 marca 1821 pracował jako major w Sztabie Generalnym III Korpusu Armii Cesarstwa Niemieckiego.

W 1826 r. Leopold von Gerlach został adiutantem księcia Wilhelma von Preußen (późniejszego cesarza Wilhelma I (1797-1888)). W 1838 r. awansował na pułkownika i został szefem Sztabu Generalnego III Korpusu Armii. Od sierpnia do września 1842 r. dowodził 1 Brygadą Piechoty Gwardii Cesarskiej, w 1844 awansował na generała brygady (niem. Generalmajor), w 1849 r. generała dywizji (niem. Generalleutnant) i generała-adiutanta króla Fryderyka Wilhelma IV (1795-1861). Od maja 1859 r. był generałem piechoty (niem. General der Infanterie).

Poglądy polityczne

Razem ze swoim bratem Ernstem Ludwigiem był członkiem towarzystwa Deutsche Tischgesellschaft (pierwotna nazwa Deutsche christliche Tisch-Genossenschaft) powołanego do życia 18 stycznia 1811 r. przez Achima von Arnima (1781-1831) i Adama Heinricha Müllera (1779-1829). Później Leopold von Gerlach należał do grupy osób skupionych w towarzystwie Maikäferei założonym m.in. przez Clemensa Brentano (1778-1842). Statut Deutsche Tischgesellschaft zakładał, że do towarzystwa mogą należeć »mężczyźni honoru i dobrych obyczajów oraz urodzeni w religii chrześcijańskiej«. Wykluczone z niego zostały kobiety oraz Żydzi, a członkami mogli być zarówno szlachetnie urodzeni, jak i mieszczanie, przy czym zasadniczy czynnik stanowił ich antyfrancuski patriotyzm i antysemityzm.

Obaj bracia należeli od 1848 r. do najbardziej wpływowych założycieli Partii Konserwatywnej, której celem było zachowanie chrześcijańsko-stanowego porządku Prus. Radykalność z jaką dążyli do realizacji tej idei doprowadziła do szybkiego rozłamu w partii, w którego przebiegu odwrócił się od nich m.in. Otto von Bismarck (1815-1898). W 1857 r. Bismarck zdecydowanie odrzucił ich myśl o chrześcijańskim »Świętym Przymierzu« Prus, Austrii i Rosji oraz o przyjaźni z Anglią.

Dzieła (wybór)

• Denkwürdigkeiten aus dem Leben Leopold von Gerlachs, Generals der Infanterie und General-Adjutanten König Friedrich Wilhelms IV. 1891.
• Briefwechsel des Generals Leopold von Gerlach mit dem Bundestags-Gesandten Otto von Bismarck. 1893.

Literatura

• Schoeps, Hans-Joachim, "Gerlach, Leopold von" w Neue Deutsche Biographie 6 (1964), s. 294-296; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd118538705.html#ndbcontent
• Hartmann, von, "Gerlach, Leopold von" w Allgemeine Deutsche Biographie 9 (1879), s. 16-19 [Online-Version]; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd118538705.html#adbcontent