Eduard Gerhard

Friedrich Wilhelm Eduard Gerhard (ur. 29 listopada 1795 roku w Poznaniu; zm. 12 maja 1867 roku w Berlinie.) - niemiecki archeolog klasyczny. (wyznania ewangelickiego)

Eduard Gerhard Archaeologist
Friedrich Wilhelm Eduard Gerhard.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia 

Ojciec Johann David (1768–1829), przewodniczący konsystorza i radca Wyższego Sądu Krajowego we Wrocławiu; matka Sophie (1778–1857), córka Johanna Augusta Nösselta (1734–1807), profesora teologii na uniwersytecie w Halla; - ożenił się we Frankfurcie nad Menem w 1842 roku z Emilie von Scheurnschloß.

Życiorys 

Dzieciństwo i okres nauki

Eduard Gerhard urodził się w Poznaniu, gdzie jego ojciec był sędzią. W kolejnych latach przebywał w Brzegu i od 1800 roku we Wrocławiu. Duży wpływ miały na niego także wizyty w domu wujka Friedricha Nösselta (1781–1850), pisarza i dyrektora Töchterschule we Wrocławiu.
W latach 1807-1812 uczęszczał do wrocławskiego gimnazjum Elisabeth-Gymnasium. W 1812 roku rozpoczął studia filologiczne we Wrocławiu, a od kwietnia 1814 roku kontynuował je na uniwersytecie berlińskim, gdzie już 1 lipca1814 roku otrzymał tytuł doktora po obronie pracy na temat Apolloniosa z Rodos. Na uniwersytecie w Berlinie duży wpływ wywarli na niego tacy profesorowie jak August Boeckh, Friedrich Carl von Savigny, Immanuel Bekker i Friedrich August Wolf.
Po ukończeniu studiów wrócił do Wrocławia i 16 marca 1816 roku habilitował się jako privatdocent na uniwersytecie. 29 listopada 1816 roku rozpoczął pracę nauczyciela w gimnazjum w Poznaniu. Z powodu choroby oczu musiał w marcu 1818 roku wziąć urlop i rozpocząć leczenie. Poradzono mu wyjazd do Włoch i 6 sierpnia tegoż roku rozpoczął podróż do Italii.

Podróże do Włoch

Do 10 listopada przebywał w Rzymie, później w Neapolu i Ischia, a następnie podróżował po Sycylii. 12 stycznia 1821 roku wrócił do Wrocławia. Pobyt we Włoszech stał się inspiracją do kolejnego wyjazdu. Jednak ministerstwo nie było skore udzielić środków na podróż człowiekowi niewypróbowanemu i to po zaledwie dwuletniej działalności. Podczas kolejnego pobytu w sanatorium w Pyrmont poznał handlarza dziełami sztuki Gerstäckera z Brunszwiku. We wrześniu odbył z nim podróż do Paryża, gdzie poznawał zarówno zbiory starożytnych dzieł jak również nawiązał liczne znajomości. Gdy wrócił do Wrocławia czekało już na niego przyznane przez ministerstwo 300 talarów i perspektywa naukowego zlecenia. 18 października 1822 roku podążył do Włoch, gdzie przebywał do 1826 roku. W tym czasie zajmował się studiami archeologicznymi i topografią Rzymu. W Rzymie poznał Christiana Karla Josiasa von Bunsena i Gustava Adolfa Wilhelma von Ingenheima. Znajomości te zapewniły mu przychylność rządu pruskiego i otrzymał zamówienia na zakupy dla muzeum w Berlinie. Podczas kolejnego pobytu we Włoszech w latach 1828-1832 oprowadzał po Rzymie w roku 1828 przyszłego króla Prus Fryderyka Wilhelma IV oraz odbył z nim podróż do Neapolu. W latach 1833-1834 i 1836-1837 odbył kolejne dwie podróże do Italii.

Kariera zawodowa

W 1833 roku Eduard Gerhard otrzymał posadę archeologa berlińskiego muzeum co zapewniło mu stałe dochody. W 1835 roku został członkiem Pruskiej Akademii Nauk, w 1844 profesorem zwyczajnym na uniwersytecie w Berlinie. W celu popularyzacji archeologii założył w 1841 roku Archäologischen Gesellschaft zu Berlin. Od 1836 roku był kustoszem zbiorów waz i terakoty, a od 1855 dyrektorem zbiorów rzeźby i odcisków gipsowych w Antikensammlung Berlin.

Znaczenie

Jego znaczenie naukowe polega przede wszystkim na systematycznym zbieraniu i publikowaniu informacji o archeologicznych zabytkach. Jak twierdzi jego biograf Otto Jahn „przyczynił się do ustanowienia klasycznej archeologi jako samodzielnej nauki”. Natomiast Friedrich Matz twierdzi, że podobną rolę do powstania archeologii jako samodzielnej dyscypliny naukowej odegrali Friedrich Gottlieb Welcker oraz Karl Otfried Müller. W działaniu Eduarda Gerharda widać kontynuację myśli Winckelmanna oraz wewnętzne połączenie z wydanym przez Augusta Boeckha zbiorem Corpus Inscriptionum Graecarum. Dlatego też można rozumieć jego pojęcie archeologii jako „monumentalną filologię”.

Wiele z jego ówczesnych działań nie ma znaczenia dla współczesnej archeologii. Jednak jego działalność organizacyjna i metodyczna wywarła wpływ na rozwój archeologii nie tylko w Niemczech.
Do jego uczniów należeli m.in. Otto Jahn,Ernst Curtius i Alexander Conze.

Dzieła (wybór) 

  • Lectiones Apollonianae. Lipsiae 1816.
  • Antike Bildwerke. Stuttgart 1827-1844.
  • Dyonisos und Semele. Berlin 1833.
  • Auserlesene griechische Vasenbilder. Berlin 1839-1858, 4 tomy.
  • Etruskische Spiegel. Berlin 1843-1868, 4 tomy.

Literatura 

  • Otto Jahn: Eduard Gerhard. Ein Lebensabriss. Reimer, Berlin 1868 (online).
  • Karl Ludwig von Urlichs: Gerhard, Friedrich Wilhelm Eduard. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 8, Duncker & Humblot, Leipzig 1878, s. 760–766 (online).
  • Friedrich Matz: Gerhard, Friedrich Wilhelm Eduard. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 6, Duncker & Humblot, Berlin 1964, ISBN 3-428-00187-7, s. 276 (online).
Autor: Roman Penkała