Georg Heinrich Pertz

Georg Heinrich Jakob Pertz (ur. 28 marca 1795 w Hanowerze; zm. 7 października 1876 w Monachium) – niemiecki historyk i bibliotekarz.(wyznanie ewangelickie)

 Georg Heinrich Pertz
Georg Heinrich Pertz.

 

Genealogia

  • Ojciec: Christian August (1753–1836), introligator nadworny;

  • Matka: Henriette Justina Deppen (1765–1823);

  • Brat: Hermann Wilhelm, introligator nadworny;

  • Żona: 1) od 1827 Julia (zm. 1852), córka astronoma Johna Garnetta (zm. 1820), 2) od 1854 Leonora, córka geologa i reformatora szkolnictwa Leonarda Homera (1785–1864);

  • Dzieci: 3 synów i córka z 1) małżeństwa oraz 3 córki z 2) małżeństwa.

Życiorys

Po nauce w rodzinnym domu Georg Heinrich Pertz studiował od 1813 do 1816 roku teologię, historię i filozofię na uniwersytecie w Getyndze. Jego praca doktorska Die Geschichte der merowingischen Hausmeier (Historia majordomów za czasów Merowingów) wzbudziła zainteresowanie pruskiego męża stanu Heinricha Friedricha Karla vom und zum Steina (1757–1831), który w tym samym roku powołał do życia Monumenta Germaniae Historica (MGH), towarzystwo badające dawną historię Niemiec i wydające średniowieczne teksty źródłowe. Pertz został jego członkiem już w 1819 roku, zajmował się źródłami z okresu Karolingów, a w 1824 roku objął kierownictwo naukowe w MGH. Od maja 1820 do listopada 1821 roku badał biblioteki wiedeńskie i w austriackich kolegiatach, a do lipca 1823 roku biblioteki w Rzymie, Monte Cassino, La Cava Neapolu i Palermo. W wyniku prowadzonych badań powstał plan edycji MGH, który przewidywał pięć działów: Scriptores (pisarze), Leges (prawa), Diplomata (dokumenty), Epistolae (listy), Antiquitates (antyki), które do dziś stanowią podstawę MGH. Wynikiem tych podróży był wydany w 1826 roku tom pierwszy Scriptores, a w 1829 drugi. Od października 1826 do listopada 1827 roku badał biblioteki w Belgii i Paryżu, a potem zbiory angielskie.

W 1821 roku Georg Heinrich Pertz został sekretarzem archiwum, w 1827 administratorem Królewskiej Biblioteki w Hanowerze i radcą archiwum, co powiązane było z wejściem w polityczne życie Królestwa Hanoweru. W roku 1830 został członkiem Kolegium Szkół Wyższych (Oberschulkollegium), a w 1832 roku historiografem Księstwa Brunszwiku–Lüneburgu. Za namową Friedricha Dahlmanna (1785-1860) brał udział w przygotowaniu nowej konstytucji Królestwa Hanoweru w 1831 roku; w latach 1832/33 był delegatem w zgromadzeniu stanowym, a w latach 1832-37 redaktorem w rządowej gazecie Hannoversche Zeitung. Po dojściu do władzy w 1837 roku króla Ernsta Augusta, Pertz, związany z Dahlmannem i braćmi Grimm, opuścił Hanower.

Po śmierci Heinricha Friedricha Karla vom und zum Steina w 1831 roku Pertz razem z frankfurckim bibliotekarzem Johannem Friedrichem Böhmerem (1795–1863) kierował nadal MGH. Decydujące znaczenie dla dalszego rozwoju przedsięwzięcia miało zatrudnienie „uczonych pomocników”, między innymi Georga Waitza w 1836, Ludwiga Bethmanna w 1837, Wilhelma Wattenbacha w 1842 i Philippa Jaffé w 1854 roku. Od 1834 roku Pertz zaczął pisać biografię barona Heinricha Friedricha Karla vom und zum Steina. Dzięki poparciu Leopolda von Ranke został w 1842 roku tajnym radcą rządu i kierownikiem Królewskiej Biblioteki w Berlinie. W 1843 roku pozyskał króla Fryderyka Wilhelma IV do wydania serii tłumaczeń tekstów źródłowych Geschichtsschreiber der deutschen Vorzeit (Historycy zamierzchłych czasów niemieckich, 1846).

Administrowanie dużą biblioteką i życie towarzyskie odciągało go coraz bardziej od pracy w MGH. Od 1860 roku narastała krytyka dyktatorskiego stylu administrowania Pertza, chociaż nadal teoretycznie zarządzał Monumenta Germaniae Historica wspólnie z Böhmerem. Gdy wyszło na jaw, że uniemożliwił Philippowi Jaffé objęcie stałej posady, doszło do załamania jego kariery; samobójstwo Jaffé w 1870 roku zdyskredytowało ostatecznie Pertza społecznie, a naukowe wydanie z błędami dokumentów z okresu Merowingów jego syna Karla (1828–81) jako prezydenta MGH. W 1873 roku Georg Heinrich Pertz został zwolniony z wszystkich zajmowanych stanowisk i dokonano reorganizacji udziału Akademii i finansowania państwowego Monumenta Germaniae Historica.

Pertz stworzył nowe kryteria badania średniowiecza poprzez krytyczną edycję źródeł z wykorzystaniem wszystkich ocalałych świadectw, uwzględniając wzajemną zależność źródeł i zachowując „dosłowną dokładność”. Równolegle do metody filologa Karla Lachmanna (1793–1851), która bazowała na tekstach poetyckich, podążał własną drogą przy wydawaniu historycznych źródeł. W okresie kierowania MGH w latach 1824–1873 wydał 25 tomów w serii Scriptores, Leges i Diplomata, z których każdy liczył od ok. 700 do 1000 stron. Prawie całkowitym dziełem Pertza są pierwsze oba tomy Scriptores (1826, 1829) i Leges (1835, 1837).

Georg Heinrich Pertz zmarł 7 października 1876 w Monachium. Jego grób znajduje się na cmentarzu ewangelickim Dreifaltigkeitskirchhof II w Berlinie-Kreuzbergu.

Literatura

Nowości

Popularne artykuły

Tematy pokrewne