Johann Geiler von Kaysersberg

Johannes Geiler zwany von Kaysersberg (także Johann lub we Francji Jean; ur. 16 marca 1445 r. w Schaffhausen (Szwajcaria); zm. 10 marca 1510 r. w Strasburgu) - najwybitniejszy alzacki kaznodzieja ludowy pochodzenia szwajcarskiego. (wyznania katolickiego)

Johann Geiler von Kaysersberg
Johann Geiler von Kaysersberg. Autor: Hans Burgkmair (1473–1531), 1490.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johanness (zm. 1447), pomocnik notariusza w Schaffhausen, od 1446 r. pisarz miejski w Ammersweiler; matka Anna Zuber.

Życiorys

Po śmieci ojca Johann Geiler von Kaysersberg był wychowywany przez dziadka w Kaysersbergu (stąd pochodzi jego przydomek) i uczył się w tamtejszej szkole miejskiej. W 1460 r. rozpoczął studia we Fryburgu Bryzgowijskim (niem. Freiburg im Breisgau). W 1462 r. został bakalaureatem, w 1463 magistrem artium. Od 1467 r. należał do rady tamtejszego uniwersytetu, a od 1469 do 1470 r. był dziekanem facultas artium (wydziału sztuk). W 1470 r. otrzymał święcenia kapłańskie. W 1471 r. przeniósł się na uniwersytet do Bazylei, gdzie studiował teologię i w 1474 r. został bakalaureatem, a w następnym roku doktorem teologii.

W 1476 r. otrzymał powołanie do Fryburga Bryzgowijskiego i wybrany został tam na rektora. W następnym roku zrezygnował na zawsze z działalności uniwersyteckiej i objął posadę kaznodziei w Strasburgu zaproponowaną mu przez Petera Schotta (1427-1504). Od 1478 r. wygłaszał kazania w kościele Sankt Lorenzkirche, od 1486 r. w katedrze. Tam została wzniesiona specjalnie dla niego nowa kazalnica, pod którą został pochowany w 1510 roku.

Geiler zwany "puzonem strasburskiej katedry" był najwybitniejszym kaznodzieją swojego czasu. Johann Geiler von Kaysersberg nie przyjął powołań do Bazylei, Kolonii i Augsburga, gdzie przebywał przez krótki czas w 1488 roku. Cesarz Maksymilian I, który często przysłuchiwał się jego kazaniom, mianował go w 1501 r. cesarskim kanclerzem. Na młodego kaznodzieję trwały wpływ wywarł jego nauczyciel Johannes Heynlin i pisma francuskiego teologa i mistyka Jeana Gersona (1363-1429). Najważniejszym jego życzeniem było uczenie bliźnich życia chrześcijańskiego na podstawie Słowa Bożego, poprawić ich obyczajowo i moralnie oraz otworzyć im w ten sposób drogę do prawdziwego zbawienia. Nie lękał się przy tym, przemawiać jemu współczesnym do sumienia i cierpko krytykować świeckie oraz kościelne władze. Osoby takie jak Sebastian Brant, Jakob Wimpfeling i Hieronymus Gebwiler (1480-1545) przybyły dzięki niemu do Strasburga. Wielkim sukcesem cieszyły się jego kazania o »Statku głupców« (niem. - Narrenschiff) Branta.

Dzieła (wybór)

  • Oratio in synodo Argentinensi. 1482.
  • Wie man sich halten sol bei einem sterbenden menschen. 1482
  • Heilsame Lehre und Predigt. 1489.
  • Ein heylsame lere und predig des Würdigen und Hochgelerten docters Doctor Johansen Geiler von keyserßberg. 1490.
  • Ein nutzlich buchlin das man nennet den Pilgrim. 1499.
  • Arbor salutis anime Ex vernacula ligua [!] In latinum traducta foeliciter Incipit. 1502.
  • Predigten - Studienbibliothek Dillingen XV 31. 1509.
  • Das Buch Granatapfel. 1510.

Literatura

Linki