Ludwig Fulda
Ludwig Anton Salomon Fulda (ur. 15 lipca 1862 we Frankfurcie nad Menem; zm. 30 marca 1939 w Berlinie) - niemiecki pisarz i tłumacz. (wyznania mojżeszowego, później dysydent)
Ludwig Fulda. Źródło: Wikimedia Commons |
Genealogia ↑
Ojciec Carl Hermann, kupiec, syn Antoniego, bankiera i handlarza węglem kamiennym i Rosy Strauß; matka Clementine Oppenheimer; - ożenił się 1) w 1893 (rozwód 1903) z aktorką Idą Theumann, 2) we Frankfurcie nad Menem w 1908 z N.N., córką aktora prof. Karla Hermanna (właściwie Karl Grinvalszky, 1849-1905).
Życiorys ↑
Ludwig Fulda uczył się początkowo zawodu kupieckiego, ale zrezygnował z tego i studiował germanistykę i filozofię w Heidelbergu, Berlinie i Lipsku. W 1883 r. został w Heidelbergu doktorem filozofii na podstawie dysertacji o dramaturgu Christianie Felixie Weiße. Wydanie »Gegner der Zweiten Schlesischen Schule« (Przeciwnicy drugiej szkoły śląskiej, 2 tomy, 1883) wskazywało, że rozpocznie karierę naukową. Jednak zwyciężyła w nim skłonność pisarska. Od 1884 r. mieszkał w Monachium, gdzie zaprzyjaźnił się z Paulem Heyse. Wystawienie sztuki jednoaktowej »Unter vier Augen« (W cztery oczy) w 1886 r. otworzyło mu drogę do berlińskich kręgów literackich i teatralnych, w tym do »modernistycznego« ruchu przeciw któremu wypowiadał się w zbiorze wierszy i epigramatów »Satura« (1884).
Od 1888 r. Ludwig Fulda mieszkał w Berlinie, w 1889 r. wstąpił do kręgu teatralnego »Freie Bühne« (Wolna scena), do którego należeli także Maximilian Harden, Heinrich i Julius Hart oraz zbliżył się do Gerharta Hauptmanna i Hermanna Sudermanna. W tym czasie w jego pracach pojawił się styl naturalizmu i podejmował tematykę rewolucyjno-społeczną (»Das verlorene Paradies«, pol. Utracony raj 1890; »Die Sklavin«, pol. Niewolnica, 1892). Duży sukces przyniósł mu dramat o treści baśniowej »Der Talismann« (1893), w którym widać wpływy Franza Grillparzera. W 1891 r. Wilhelm II odrzucił wyróżnienie Ludwiga Fuldy nagrodą Friedricha Schillera. Od 1894 r. Fulda mieszkał ponownie w Monachium, a od 1896 na stałe w Berlinie.
W 1906 i 1913 roku podróżował do Stanów Zjednoczonych Ameryki. Od 1926 do 1933 r. był członkiem Sekcji Sztuki Poetyckiej w Pruskiej Akademii Sztuki. W latach 1923–1928 był pierwszym prezydentem niemieckiego PEN-Zentrum. Z okazji 70 rocznicy urodzin prezydent Rzeszy Paul von Hindenburg odznaczył go medalem »Goethe-Medaille für Kunst und Wissenschaft«. Po dojściu do władzy nazistów jako Żyd został 8 maja 1933 wykluczony z Pruskiej Akademii Sztuki i w 1935 r. otrzymał zakaz publikowania. W 1937 r. wrócił ze Stanów Zjednoczonych Ameryki, dokąd wyemigrował jego syn Karl Hermann, co okazało się wielkim błędem. Później Ludwig Fulda starał się przez długi czas o zezwolenie na wyjazd, ale nie otrzymał zgody na pobyt w USA. W wyniku załamania psychicznego popełnił samobójstwo 30 marca 1939 r. w Berlinie.
Dzieła (wybór) ↑
- Die Aufrichtigen, komedia, 1883.
- Das Recht der Frau, komedia, 1886.
- Gedichte, 1890.
- Unter vier Augen, komedia, 1890.
- Der Talisman, dramat baśniowy, 1893.
- Herostrat, tragedia, 1898.
- Aus der Werkstatt. Studien und Anregungen, 1904.
- Deutsche Kultur und Ausländerei, 1916.
- Die Geliebte, komedia, 1923.
- Die Reform des Urheberrechtes, 1928.
Literatura ↑
- Alfred Klaar: Ludwig Fulda. Leben und Lebenswerk. Cotta, Stuttgart u.a. 1922.
- Fritz Martini: „Fulda, Ludwig Anton Salomon”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 5, Duncker & Humblot, Berlin 1961, ISBN 3-428-00186-9, s. 727.
Linki ↑
- Pisma Fuldy i o nim w Deutsche Digitale Bibliothek.