Friedrich von Logau

Friedrich von Logau (pseudonim Salomon von Golaw; ur. w styczniu lub w czerwcu[1] 1604 roku w Brochocimiu koło Niemczy, zm. 24 lipca 1655 roku w Legnicy) - niemiecki i śląski poeta okresu baroku. (wyznania luterańskiego)

Genealogia

Ojciec Georg (zmarł 1605), właściciel dóbr w Brochocimiu, syn Friedricha (1553–1615) i Anny von Tschech; matka Anna, córka Hansa von Reideburg (zmarł 1601), właściciel dóbr w Rożnowie w powiecie strzelińskim (niem. Oberrosen Kr. Strehlen) i ?imie von Reideburg; - poślubił 1) około 1634 (1631?) roku Helenę ( wg NDB Magdalene) (zmarła około 1640 roku), córkę Heinricha von Gruttschreiber, właściciela dóbr w Różanej (niem. Rosenau) i Magdaleny von Poser (zmarła w 1625 roku), 2) w 1643 roku Helenę (1617–86), córkę Balthasara von Knobelsdorff właściciela dóbr w Dąbkach (niem. Fritschendorf), marszałka dworu w Brzegu i Dorothei von Hohendorf; z 1) małżeństwa miał 1 córkę (Anna ) i syna (George Heinrich, wcześnie zmarł) i z 2) małżeństwa 2 córki ( Dorothea Magdalena i Anna Helena) i syna ( Balthasar Friedrich ).

Życiorys

Od 13 października 1614 roku do maja 1625 roku Friedrich von Logau uczęszczał do renomowanego gimnazjum w Brzegu (niem. Brieg) prowadzonego przez Melchiora Laubanusa. W tym czasie rozwinęły się kontakty z dworem książęcym w Brzegu, ponieważ był wspierany przez księcia Jana Chrystiana i jego małżonkę Dorotheę Sibyllę von Brandenburg, zatem możliwe jest, że służył tam jako paź.
W 1625 roku immatrykulował na uniwersytet w Altdorf koło Norymbergi i studiował tam dwa lata prawo. W 1633 roku przejął zadłużony majątek w Brochocimiu, ale już rok później musiał uciekać przed plądrującymi Śląsk oddziałami Albrechta von Wallensteina do Brzegu, gdzie otrzymał podrzędne stanowisko na dworze. W 1637 roku powrócił do Brochocimia i próbował odbudować zniszczone dobra, co mu się jednak nie udało w skutek trwającej wojny.
Chociaż Friedrich von Logau żywił niechęć do życia dworskiego to ze względu na coraz większe problemy finansowe, w 1644 roku przyjął stanowisko książęcego radcy na dworze Ludwika IV, a w 1654 roku w związku z podziałem księstwa przesiedlił się do Legnicy.
Na polecenie księcia Ludwiga I von Anhalt-Köthen w lipcu 1648 roku został przyjęty w poczet członków Fruchtbringende Gesellschaft (Towarzystwo Owocodajne) i otrzymał przydomek „der Verkleinernde“ („Zmniejszający“).
Bardzo opłakiwał śmierć pierwszej żony. Nieszczęśliwe drugie małżeństwo, kłopoty finansowe, choroby i przeciwności życia dworskiego położyły cień na ostatnie, często napiętnowane rezygnacją lata życia.

Friedrich von Logau zmarł w nocy z 24 na 25 lipca 1655 roku w Legnicy i 22 sierpnia został pochowany w kościele St. Johannes Baptist (obecnie Kościół Św. Jana Chrzciciela) w Legnicy.

Znaczenie

Jako autor ponad 3000 epigramów Friedrich von Logau krytykował wady takie jak manię strojenia się, hipokryzję i chciwość. Opłakiwał panującą wojnę, wzywał rodaków do miłości ojczyzny i wypowiadał krytyczne poglądy na temat stosunków religijnych, obyczajowych i kulturalnych jego czasu. Krytykował także postępowanie polityków, które wydaje się być całkiem współczesne i przez stulecia nie uległo zmianie:


Anders sein und anders scheinen,
Anders reden, anders meinen,
Alles loben, alles tragen,
Allen heucheln, stets behagen,
Allem Winde Segel geben,
Bös´ und Guten dienstbar leben,
Alles Tun und alles Tichten
Bloß auf eignen Nutzen richten:
Wer sich dessen will befleißen,
Kann politisch heuer heißen.
(epigramat z Deutscher Sinn-Getichte drey Tausend, 1654)

Innym być i innym się wydawać,
Inaczej mówić, inaczej myśleć,
Wszystko chwalić, wszystko popierać,
Wszystko udawać, zawsze do gustu przypadać,
Być chorągiewką na wietrze,
Złemu i dobremu służyć,
Wszystek czyn i całe rozmyślanie
Tylko na własną korzyść skierować:
Kto się temu gorliwie chce oddawać,
Może dziś politycznie znaczyć.
(tłum. autora)

Kto z tej obfitości wybierze tylko jeden epigramat nie otrzyma obrazu o zmianie rodzaju wersów i formach poetyckich i różnorodności tematów w zbiorze wierszy Friedricha von Logaua. Jako przykład tej różnorodności można podać kilka epigramów:


Statut życia
Żyję / tak ja żyję!
Panu serdeczny;
Księciu wierny;
Bliźniemu uczciwy;
Umrę/ tak ja umrę!
Wierzyć
Luterańska/ papieska i kalwinistyczna/ te wszystkie
trzy
Istnieją; jednak jest wątpliwość/ gdzież zatem jest chrześcijaństwo.
Dwojakie szlachectwo
Sztuka i cnota/ czynią szlachcica; Szlachcicem czyni też krew;
Gdy oboje się poślubią/ szlachcic jest jeszcze lepszy;
Szlachcic którego zrodziła sztuka ma zazwyczaj tę odwagę
Że bezustannie więcej czyni dla pieniędzy niż honoru.
(epigramat z Deutscher Sinn-Getichte drey Tausend, 1654)

Trzy wydane przez niego zbiory epigramów zapewniły mu wielkie uznanie wśród niemieckich czytelników ( „Zwey Hundert Teutscher Reimensprüche „(1638), „Anna Sophie“ (1653), „Deutscher Sinn-Getichte Drey Tausend” (1654)).

Po śmierci został zapomniany, do czasu, aż ponownie go odkrył Gotthold Ephraim Lessing, który kilkakrotnie zajmował się jego dziełami, a w 1759 roku wspólnie z Karlem Wilhelmem Ramlerem opublikował wybór jego sentencji.

Dzieła (wybór)

  • Freuden Gesang ueber von loeblicher Peregrination gluecklicher Wiederkunft... H. Georgens und H. Ludwiges Gebrueder und Hertzoge in Schlesien zur Liegnitz und Brieg... Friedriches von Logaw, 1631.
  • Anna Sophia oder unterschiedene Getichte zu Ehren der... Fuerstin... Anna Sophia... Hertzoginn in Schlesien zur Liegnitz und Brieg... 1653.
  • Salomons von Golaw Deutscher Sinn-Getichte Drey Tausend, Breßlaw, 1654.
  • Auferweckte Gedichte, Frankfurt, 1702.
  • Friedrichs von Logau Sinngedichte: Zwölf Bücher, Leipzig, 1759.

Literatura

  • Ukena, Peter, „Logau, Friedrich von“, w: Neue Deutsche Biographie tom 15 (1987), strona 116, online.
  • Eitner, Robert, „Logau, Friedrich von“, w: Allgemeine Deutsche Biographie tom 19 (1884), strony 107-110, online.

Linki

Przypisy

  • 1.↑ NDB podaje jako datę urodzenia czerwiec 1604 natomiast ADB styczeń 1604.
Autor: Roman Penkała