Robert Franz


Robert Franz właściwie Robert Franz Julius Knauth (ur. 28 czerwca 1815 r. w Halle (Saale); zm. 24 października 1892 r. tamże) był niemieckim kompozytorem i dyrygentem. (wyznanie ewangelickie)

Robert-Franz
Robert Franz.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia


Ojciec Georg Christoph Knauth, spedytor, przyjął nazwisko Franz z przyczyn handlowych; matka Marie Philippine Schultesius; – ożenił się w Halle w 1848 r. z kompozytorką Marie Hinrichs (1828–91); miał 3 dzieci.

Życiorys


Robert Franz od wczesnych lat uczył się u różnych muzyków w Halle. W osobie kantora Karla Gottlieba Abela (1803–41) znalazł mecenasa, który poznał go nie tylko z dziełami Georga Friedricha Händla, Josepha Haydna i Amadeusza Mozarta, lecz także wspierał go, wbrew woli ojca, w zamiarze porzucenia szkoły łacińskiej w Franckesche Stiftungen i zostania muzykiem. W latach 1835–37 był uczniem Friedricha Schneidera w Dessau, gdzie stworzył swoje pierwsze kompozycje chóralne, kościelne i sonaty fortepianowe.

W następnych latach po powrocie do Halle poznał publicystę Rudolfa Hayma i poetę Karla Wilhelma Osterwalda. W 1841 r. został organistą w kościele Ulrichskirche. Już w następnym roku był dyrygentem w noszącej jego imię akademii śpiewaczej (Robert Franz-Singakademie), w 1851 r. otrzymał honorowy tytuł uniwersyteckiego dyrektora muzycznego (niem. Universitätsmusikdirektor). Jednak już w 1867 r. musiał zrezygnować ze wszystkich zajmowanych dotychczas stanowisk z powodu wzrastających od 1843 r. problemów ze słuchem. Za jego zasługi położone dla życia muzycznego Halle przyznano mu honorowe uposażenie, które za namową jego przeciwników zabrano mu w 1877 roku. Dzięki przyjaciołom Robert Franz otrzymał w 1871 r. (1873) honorową darowiznę (w której uczestniczył przede wszystkim Liszt) w wysokości 30.000 talarów zapewniającą mu utrzymanie.

Po ukazaniu się w 1843 r. jego kompozycji »Zwölf Gesängen für eine Singstimme mit Klavierbegleitung«, op. 1, Robert Schumann poświęcił tej pieśni artykuł w »Neue Zeitschrift für Musik«. Jej autora uznano za jednego z postromantycznych mistrzów pieśni i zyskał uznanie Schumanna, Liszta, Nielsa Wilhelma Gade i Richarda Wagnera. Oprócz prawie 350 pieśni do tekstów m.in. Eduarda Mörike, Heinricha Heine i Karla Wilhelma Osterwalda, skomponował psalm a capella na dwa chóry, liturgie i utwory fortepianowe. Z mniejszą aprobatą spotkały się jego opracowania dzieł Jana Sebastiana Bacha, a nawet spotkały się ze sprzeciwem młodych muzykologów Philippa Spitta i Friedricha Chrysandera.

Literatura


  • Rudolph Freiherr von Procházka: „Franz, Robert” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 48, Duncker & Humblot, Leipzig 1904, s. 720–730.
  • Horst Heussner: „Franz, Robert” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 5, Duncker & Humblot, Berlin 1961, ISBN 3-428-00186-9, s. 375.

Linki