Immanuel Hermann Fichte

Immanuel Hermann Fichte (od 1863 r. von Fichte; ur. 18 lipca 1796 r. w Jenie; zm. 8 sierpnia 1879 r. w Stuttgarcie) - niemiecki teolog i filozof. (wyznania ewangelickiego)

Immanuel Hermann Fichte 1859
Immanuel Hermann Fichte.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johann Gottlieb Fichte (1762-1814), filozof; matka Johanna Maria Rahn (1755-1819); - ożenił się w Saarbrücken 23 grudnia 1823 r. z wdową Wilhelmine Silly z domu Faber (1784-1862); miał 3 synów.

Życiorys

Po przeprowadzeniu się rodziny w 1799 r. Immanuel Hermann Fichte wyrastał w Berlinie. W 1812 r., po ukończeniu Friedrichswerdersches Gymnasium, gdzie był uczniem Augusta Ferdinanda Bernhardiego (1769-1820), rozpoczął studia filozoficzne, filologiczne i teologiczne na uniwersytecie w Berlinie. W 1818 r. po obronie dysertacji pt. »De philosophiae novae Platonicae origine« otrzymał tytuł doktora filozofii i krótko po tym habilitował się. W 1822 r. podejrzewany był o sympatie z korporacjami studenckimi, więc opuścił Berlin i udał się jako nauczyciel gimnazjalny do Saarbrücken, a w 1826 do Düsseldorfu.

W 1836 r. został powołany jako profesor nadzwyczajny filozofii na uniwersytet do Bonn, gdzie w 1840 r. awansował na profesora zwyczajnego, a w 1837 r. założył tam czasopismo Zeitschrift für spekulative Theologie und Philosophie (Czasopismo spekulacyjnej teologii i filozofii), które od 1847 r. jako Zeitschrift für Philosophie und philosophische Kritik (Czasopismo filozofii i krytyki filozoficznej) przetrwało ponad 100 lat. W Bonn zaprzyjaźnił się z teologiem Karlem Immanuelem Nitzschem (1787-1868). W 1842 r. powołano go do Tybingi. W Wirtembergii spotkał dawnych przyjaciół Gustava Schwaba (1792-1850) i Gustava Pfizera (1807-1890) w Stuttgarcie oraz Justinusa Kernera (1786-1862) w Weinsbergu, a w Tybindze poznał Johanna Ludwiga Uhlanda (1787-1862). Jesienią 1863 r. przeszedł na emeryturę i przeprowadził się do syna, do Stuttgartu.

Obok Christiana Hermanna Weisse (1801-1866) jest jednym z czołowych przedstawicieli "spekulacyjnego teizmu", który w oparciu o ówczesną tzw. filozofię pozytywną Friedricha Wilhelma Josepha von Schellinga (1775-1854) i w przeciwieństwie do Georga Wilhelma Friedricha Hegla (1770-1831) postrzegał osobowość jako sedno ludzkiej i boskiej istoty: "Wszystko jest indywidualne, Bóg, jak i stworzenie". Fichte, chociaż według słów Johanna Friedricha Herbarta (1776-1841) nazwał siebie raz zwolennikiem Hegla, nigdy nim nie był, w przeciwieństwie do Christiana Hermanna Weisse. Punktem wyjścia jego filozofii była późna nauka jego ojca. Przyświecał mu cel połączenia religii i nauki, gdyż jego zdaniem dążenie to było najgłębszym impulsem wszystkich prawdziwych filozofów. Stanowczo odrzucał filozofię religii Hegla. W ostatnich latach życia Immanuel Hermann Fichte zaczął zajmować się problemami parapsychologicznymi.

Dzieła (wybór)

  • De philosophiae novae platonicae origine. 1818.
  • Sätze zur Vorschule der Theologie. 1826.
  • Johann Gottlieb Fichte's Leben und litterarischer Briefwechsel. 2 części, 1830-1831.
  • Über Gegensatz, Wendepunkt und Ziel heutiger Philosophie. 1832-1846.
    • Erster kritischer Theil. 1832.
    • Zweiter spekulativer Theil: Grundzüge zum Systeme der Philosophie.
      • Das Erkennen als Selbsterkennen. 1833.
      • Die Ontologie. 1836.
      • Die spekulative Theologie oder allgemeine Religionslehre. 1846.
  • Die Idee der Persönlichkeit und der individuellen Fortdauer. 1834.
  • Beiträge zur Charakteristik der neueren Philosophie oder kritische Geschichte derselben von Des Cartes und Locke bis auf Hegel. 1841.
  • Anthropologie. Die Lehre von der menschlichen Seele. Neubegründet auf naturwissenschaftlichem Wege für Naturforscher, Seelenärzte und wissenschaftliche Gebildete überhaupt. 1856.
  • Vermischte Schriften zur Philosophie, Theologie und Ethik. 2 tomy, 1869.

Literatura

  • Karl Hartmann: „Fichte, Immanuel Hermann (von)”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 48, Duncker & Humblot, Leipzig 1904, s. 539-552 (online).
  • Hermann Zeltner: „Fichte, Immanuel Hartmann (Hermann) v.”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 5, Duncker & Humblot, Berlin 1961, ISBN 3-428-00186-9, s. 121 (online).

Linki

Autor: Roman Penkała