Felix Weingartner

Paul Felix Weingartner, Edler von Münzberg (ur. 2 czerwca 1863 w Zadarze (Austro–Węgry, obecnie Chorwacja); zm. 7 maja 1942 w Winterthur (Szwajcaria)) – austriacki kompozytor, pianista, dyrygent, pedagog muzyczny i pisarz. (wyznanie protestanckie)

Felix Weingartner
Felix Weingartner (ok. 1890).
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec: Guido, dyplomata;
  • Matka: Karoline z domu Strobl;
  • Ożenił się: 1) 1891 z Marie Juillerat, 2) 1903 z baronówną Feodorą von Dreifus, 3) 1913 z Lucille Marcel, 4) 1922 z Babette Calisch, 5) 1931 z Carmen Studer.

Życiorys

Felix Weingartner studiował grę na fortepianie i kompozycję w Grazu, od 1881 do 1883 r. w Konserwatorium Lipskim u Carla Reinecke (1824–1910) i ostatecznie u Ferenca Liszta (1811–1886) w Weimarze. Jego praca skupiała się przeważnie na dyrygenturze i kierownictwie artystycznym. Był kapelmistrzem w Królewcu (1884/85), Gdańsku (1885–87), Hamburgu (1887–89), Mannheim (1889–91), Berlinie (1891–1907), od 1898 do 1903 r. pierwszym dyrygentem Kaim-Orchester (obecnie Filharmonicy Monachijscy), od 1908 do 1911 r. kierował jako następca Gustava Mahlera (1860–1911) Operą Wiedeńską (wówczas Wiener Hofoper – Wiedeńska Opera Dworska) i w latach 1908–27 dyrygował Filharmonikami Wiedeńskimi (Wiener Philharmoniker). W latach 1919–1924 pełnił też funkcję dyrektora Wiener Volksoper (Wiedeńska Opera Ludowa). W 1927 r. wyjechał do Bazylei, gdzie do 1934 r. był dyrektorem konserwatorium i szkoły muzycznej, jak również pierwszym dyrygentem Orkiestry Symfonicznej Bazylei (Sinfonieorchester Basel) i Powszechnego Towarzystwa Muzycznego (Allgemeine Musikgesellschaft). Od 1935 do 1936 r. piastował stanowisko dyrektora Opery Wiedeńskiej. Ponadto jako dyrygent występował w Londynie, Paryżu, Nowym Jorku, a także w Ameryce Południowej.

Oprócz tego Felix Weingartner skomponował opery, 7 symfonii, uwertury, muzykę kameralną i sceniczną, pieśni oraz napisał książki na temat dyrygowania, symfonii, jak również w latach 1923/29 wydał swoje wspomnienia.

Jego uczniami byli dyrygenci Paul Sacher (1906–1999) i Alexander Krannhals (1908–1961).

Dzieła (wybór)

Pisma

  • Die Lehre von der Wiedergeburt und das musikalische Drama. 1895.
  • Über das Dirigieren. 1896 (wyd. pol. O dyrygowaniu; tłum. Paweł Głombik, 1961).
  • „Bayreuth“ 1876–96, ein Bericht. (Weingartner pracował w Bayreuth początkowo jako asystent, a później dyrygent pod kierownictwem Richarda Wagnera (1813–1883) i później Cosimy Wagner (1837–1930))
  • Die Symphonie nach Beethoven. 1897.
  • Ratschläge für Aufführungen klassischer Symphonien. 3 tomy, 1906–1923.
  • Akkorde (gesammelte Aufsätze). 1912.
  • Lebenserinnerungen. 2 tomy, 1923/29.

Opery

  • Sakuntala. 1884.
  • Malawika. 1885.
  • Genesius. 1892.
  • Orestes. 1901.
  • Kain und Abel. 1913
  • Dame Kobold. 1914.
  • Die Dorfschule. 1918.
  • Meister Andrea. 1918.

Literatura

  • Ingrid Bigler-Marschall: Felix Weingartner w: Andreas Kotte (Hrsg.): Theaterlexikon der Schweiz. Tom 3, Chronos, Zürich 2005, ISBN 3-0340-0715-9, s. 2065, online.
  • Stefan Schmidl: Weingartner, Felix w: Oesterreichisches Musiklexikon. Online-Ausgabe, Wien 2002, ISBN 3-7001-3077-5; Druckausgabe: Tom 5, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 2006, ISBN 3-7001-3067-8, online.

Linki

  • Christoph Ballmer: Felix Weingartner w: Historisches Lexikon der Schweiz, online.
Autor: Roman Penkała