Jürgen Fehling
Jürgen Karl Geibel Fehling (ur. 1 marca 1885 r. w Lubece; zm. 14 czerwca 1968 r. w Hamburgu) - niemiecki reżyser teatralny i aktor. (wyznania ewangelickiego)
 |
| Jürgen Fehling, październik 1945. Źródło: Wikimedia Commons |
Genealogia
Ojciec Emil Ferdinand Fehling (1847-1927), prawnik, burmistrz Lubeki; matka Ada Marie Caroline (1853-1906), córka poety Emanuela Geibela (1815-1884); - ożenił się z Joaną Marią Gorvin (1922-1993).
Życiorys
Jürgen Fehling pochodził z bardzo szanowanej rodziny hanzeatyckiego miasta Lubeki. Niektórzy członkowie jego rodziny byli pierwowzorem postaci z powieści Thomasa Manna (1875-1955) »Buddenbrookowie« (1901).
Zanim Fehling trafił do teatru, ukończył znane gimnazjum w Lubece Katharineum i od 1903 do 1908 r. studiował teologię i prawo w Berlinie. W 1909 r. brał lekcje aktorstwa u Paula Wegenera (1874-1948) i Friedricha Kaysslera (1874-1945). W 1910 r. debiutował jako aktor w Theater am Nollendorfplatz w Berlinie. Później występował na scenach w Wiedniu.
Po I wojnie światowej, w czasie której służył w pułku piechoty rodzinnego miasta "Lübeck", wrócił do Berlina i zaczął reżyserować. W 1919 r. inscenizował sztukę »Ożenek« Nikołaja Gogola (1809-1852), w której główną rolę zagrała ówczesna jego towarzyszka życia Lucie Mannheim (1899-1976). W 1920 r. zagrał w dwóch filmach »Jungmädchenstreiche« i »Exzellenz Unterrock«. W 1922 r. Leopold Jessner (1878-1945) zaangażował Fehlinga i Mannheim w berlińskim Preußisches Staatstheater. Fehling wyreżyserował tutaj do 1944 r. ponad 100 sztuk i uzyskał renomę wybitnego reżysera teatru niemieckiego.
W okresie nazizmu Fehling znajdował się liście "Gottbegnadeten–Liste" (Lista obdarzonych łaską Bożą), czyli najważniejszych artystów III Rzeszy. W 1935 r. reżyserował sztukę »Thomas Paine« "nazistowskiego barda" Hannsa Johsta (1890-1978).
Po wojnie założył towarzystwo teatralne Jürgen-Fehling-Theater-Gesellschaft i w październiku 1945 r. zaprezentował sztukę Goethego (1749-1832) »Urfaust« (niem. Faust. Frühe Fassung; Faust. Wczesna wersja). Jednak nie udało mu się na stałe zagościć w teatrze. Razem z aktorką Joaną Marią Gorvin przeniósł się do Monachium, a później do Hamburga. Jego ostatnia premiera miała miejsce 27 września 1952 r. w Berliner Schillertheater.
Fehling chorował na depresję maniakalną i w ostatnim okresie życia znajdował się pod opieką kliniczną. Zmarł 14 czerwca 1968 r. w Hamburgu i został pochowany na tamtejszym cmentarzu Friedhof Ohlsdorf.
Dzieła (wybór)
Filmy
- 1920: Jungmädchenstreiche, (aktor).
- 1920: Exzellenz Unterrock, (aktor).
Sztuki teatralne
- 1922: Das Käthchen von Heilbronn autor Heinrich von Kleist (1777-1811).
- 1923: Der arme Vetter autor Ernst Barlach (1870-1938).
- 1928: Clavigo autor Goethe.
- 1932: Wilhelm Tell autor Friedrich Schiller.
- 1936: Don Juan und Faust autor Christian Dietrich Grabbe (1801-1836).
- 1938: Maria Magdalena autor Friedrich Hebbel (1813-1863).
Literatura
- Michael Busch: Fehling, Jürgen. W: Hamburgische Biografie, Tom 5, Wallstein, Göttingen 2010, ISBN 978-3-8353-0640-0, s. 113-114.
- Artykuł powstał na podstawie „Jürgen Fehling” w: de.wikipedia.org (online).