Johann Albert Fabricius

Johann Albert Fabricius (ur. 11 listopada 1668 r. w Lipsku; zm. 30 kwietnia 1736 r. w Hamburgu) - niemiecki teolog ewangelicki, filolog klasyczny i bibliograf.

Johann Albert Fabricius. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Werner (1633-1679), organista i kompozytor; matka Martha Corthum (1644–74); - ożenił się 22 kwietnia 1700 r. z Margarethą Schultze (zm. 1736); miał 2 córki m.in. Johannę Friederikę (1707-83), która poślubiła teologa Hermanna Samuela Reimarusa.

Życiorys

Po wczesnej śmierci obojga rodziców Johann Albert Fabricius wychowywał się w Lipsku i Quedlinburgu. Od 1686 r. studiował w Lipsku teologię, filozofię i medycynę. Od 1693 r. mieszkał u krewnych w Bergedorfie. Decydującym wydarzeniem w jego życiu było spotkanie w 1694 r. teologa Johanna Friedricha Mayera dzięki, któremu został bibliotekarzem w Hamburgu. Mayer wprowadził go w świat uczonych. W 1699 r. został doktorem teologii na uniwersytecie w Kilonii i następcą Vincenta Placciusa (1642-1699) jako profesor filozofii praktycznej i elokwencji w gimnazjum akademickim w Hamburgu. W latach 1708-11 był także następcą swojego teścia jako rektor Gelehrtenschule des Johanneums.

Podczas swojej 37-letniej działalności w Hamburgu Johann Albert Fabricius trzymał się w miarę możliwości z dala od sporów teologicznych i zebrał obszerne materiały biograficzne i bibliograficzne dotyczące literatury antycznej Grecji i Bizancjum, jak również literatury łacińskiej starożytności, średniowiecza i czasów nowożytnych. Ta wiarygodna, dobrze uporządkowana praca była nieoceniona nie tylko jako podstawa do historycznej i krytycznej pracy następnych generacji uczonych, lecz także arsenałem dla niemieckich klasyków. W 1697 r. ukazała się jako pierwsza książka Bibliotheca Latina, którą ponownie wydał w 1773 r. Johann August Ernesti. Jego głównym dziełem była jednak Bibliotheca Graeca (14 tomów, 1705-1728). Późniejsze prace należą już do nadchodzącego nurtu oświecenia (Pyro-Theologie, 1732 oraz Hydro-Theologie, 1734). Dopiero po śmierci Fabriciusa jego były uczeń i zięć Reimarus wystąpił z bezlitosną krytyką dogmatów i przekazów biblijnych.

Razem z Bartholdem Heinrichem Brockesem i Michaelem Richeyem wydawał w latach 1724-26 znane pismo etyczne Patrioten, którego celem było podniesienie kultury mieszczańskiej.

Dzieła (wybór)

• Bibliotheca latina, 1697.
• Specimen Elencticum Historiae Logicae, 1699.
• Bibliotheca Antiquaria, 1713.
• Bibliotheca Ecclesiastica, 1718.
• Codex Apocryphus Novi Testamenti, 1719.
• Centifolium Lutheranum, 1728.
• Alberti Fabricii Conspectus thesauri litterarii Italiae, 1730.
• Pyrotheologie , 1732.

Literatura

• Jacob Achilles Mähly, Carl Bertheau: „Fabricius, Johann Albert”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 6, Duncker & Humblot, Leipzig 1877, s. 518-521.
• Heinrich Reincke: „Fabricius, Albert”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 4, Duncker & Humblot, Berlin 1959, ISBN 3-428-00185-0, s. 732.
• Werner Raupp: Fabricius, Johann Albert. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 25, Bautz, Nordhausen 2005, ISBN 3-88309-332-7, s. 393-408.