Ewald Christian von Kleist

Ewald Christian von Kleist (ur. 5 marca 1715 roku w Cybulinie koło Koszalina (niem. Zeblin bei Köslin), zm. 24 sierpnia 1759 roku w Frankfurcie nad Odrą) - niemiecki poeta i pruski oficer. (wyznania ewangelickiego)

Ewald Christian von Kleist
Ewald Christian von Kleist (1751).
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Joachim Ewald (1684–1738), właściciel Cybulina; matka Juliane (1688–1719), córka Franza Heinricha von Manteuffela, właściciela Popielowa (niem. Poplow); kawaler.

Życiorys

Jego wychowanie odbywało się w duchu pietyzmu i oświecenia pod okiem rodziców i nauczyciela domowego. W latach 1724-29 Ewald Christian von Kleist uczęszczał do gimnazjum w Gdańsku, a od 1831 roku studiował prawo, matematykę i filozofię na uniwersytecie w Królewcu.

Z powodu problemów finansowych rodziny w 1736 roku został duńskim oficerem, a w 1740 roku otrzymał powołanie do armii pruskiej jako porucznik regimentu księcia Heinricha von Preußen (1726–1802) (Henryk Pruski). W Poczdamie, gdzie stacjonował, zwrócił na siebie uwagę Johanna Wilhelma Ludwiga Gleima. W 1749 roku poznał Karla Wilhelma Ramlera, który opracował jego teksty pod względem stylistycznym, jednakże nie uwzględniał osobowości Kleista. Nieszczęśliwa miłość do Wilhelmine von der Goltz zaowocowała w poematach „An Wilhelminen“ (1744) i „Menalk“ (1745).

W latach 1744-45 brał udział w drugiej wojnie śląskiej (wojna między Prusami a Austrią o Śląsk), a w 1749 roku awansował na kapitana sztabu. Dwa lata później dowodził kompanią. Odbył podróż do Halberstadt, Spiry (niem. Speyer) i Zurychu (niem. Zürich), gdzie spędził rok werbując żołnierzy. W 1752 roku poznał w Zurychu Johanna Jakoba Bodmera, ale ich wzajemne stosunki uległy szybko pogorszeniu z powodu dogmatyki Bodmera w kwestiach literackich. Lepszy kontakt miał z filantropem Hansem Casparem Hirzelem i z malarzem, poetą Salomonem Gessnerem. W maju 1756 roku przebywał w sanatorium w związku z chorobą, ale leczenie przerwało wezwanie do regimentu. W 1757 roku został majorem i wkrótce po tym dyrektorem założonego w Lipsku lazaretu polowego.
W Lipsku rozpoczął swój epos Cissides und Paches oraz zawarł znajomość między innymi z Gottholdem Ephraimem Lessingem, który namówił go do napisania tragedii, czego wynikiem był projekt Seneca. 12 sierpnia 1759 roku został ranny podczas bitwy pod Kunowicami (niem. Schlacht bei Kunersdorf, bitwa w wojnie siedmioletniej). Pomimo rannej prawej ręki walczył nadal i podczas szturmu kule z kartacza zgruchotały mu prawą nogę. Został leżeć nieprzytomny na polu walki i dopiero następnego dnia przetransportowano go do Frankfurtu nad Odrą do domu Gottloba Samuela Nicolaisa brata Friedricha Nicolaisa . 24 sierpnia zmarł i został z honorami pochowany przez rosyjski garnizon.

Znaczenie

Ewald Christian von Kleist utrzymywał kontakty z Christophem Friedrichem Nicolai, Johannem Peterem Uzem, Karlem Wilhelmem Ramlerem, Christianem Fürchtegottem Gellertem, Christianem Felixem Weiße, Joachimem Wilhelmem von Brawe . Duży wpływ na twórczość Kleista wywarł Gleim i tak jego dzieło o początkowym tytule „Die Landlust" zostało pod jego wpływem opublikowane ze względu na fragmentaryczny charakter pt. „Der Frühling“. Nieoczekiwany sukces tego przetłumaczonego na kilka języków poematu napisanego heksametrem wynikał z jego wrażliwości, jego intensywnej zdolności przeżycia i bogactwa bezpośredniej językowej realizacji doświadczenia i jest do dzisiaj jego najwybitniejszym dziełem.

Czyste usposobienie Kleista odzwierciedlają jego dzieła, a przede wszystkim opowiadania ”Die Freundschaft” i ” Arist” oraz idylla ”Irin”. Poprawność wrażenia, dobrze dobrane obrazy, w których zazwyczaj przedstawia żywą naturę, jak również obfitość i przyjemne brzmienie dykcji charakteryzuje jego poematy. Pisał także bajki („Der gelähmte Kranich“, 1757), idylle i hymny.
Jego zebrane dzieła ”Sämtliche Werke„ zostały wydane w dwóch tomach w 1760 roku przez Karla Wilhelma Ramlera, ponownie w 1803 roku wraz z biografią napisaną przez Wilhelma Körte oraz w 1884 roku w trzytomowym wydaniu opracowanym przez Augusta Sauera i zawierającym także listy Kleista.
Lessing postawił mu trwały pomnik w postaci majora von Tellheima w komedii ”Minna von Barnhelm”, a Fryderyk Schiller w „Wallensteins Tod“ (IV, 10: pogrzeb Maxa Piccolomini).

Dzieła (wybór)

  • Der Frühling, 1749.
  • Gedichte, 1756.
  • Neue Gedichte, 1758.
  • Cißides und Paches: in drey Gesängen, von dem Verfasser des Frühlings, 1759.

Literatura

  • Frommholz, Rüdiger, „Kleist , Ewald Christian“, w: Neue Deutsche Biographie tom 12 (1979), strony 10-12, online.
  • Schwarze, R., „Kleist, Ewald Christian von“, w: Allgemeine Deutsche Biographie tom 16 (1882), strony 113-121, online.

Linki

  • "Ewald Christian von Kleist" w de.wikipedia.org (online).