Eta Harich-Schneider

Eta (Margarete) Harich-Schneider (urodzona Schneider; ur. 16 listopada 1894 w Oranienburgu; zm. 10 stycznia 1986 w Wiedniu) – niemiecka klawesynistka, muzykolog i pisarka.

Życiorys

W 1915 roku Eta Harich-Schneider zdała maturę. W tym samym roku poślubiła pisarza Walthera Haricha (1888–1931), z którym się rozwiodła w 1922 roku. Później sama wychowywała córki Lili i Susanne. Od początku lat 20-tych przyjaźniła się z Evą Rechel-Mertens (tłumaczką Proust) i Klabundem. W Berlinie studiowała grę na fortepianie u Conrada Ansorge, a gdy była już zaawansowaną pianistką brała lekcje teorii u Wilhelma Klatte (1870–1930). Debiutowała w 1924 r. podczas pierwszego wykonania Suity 1922 op. 22 Paul Hindemith w Akademii Śpiewaczej. W 1927 r. przeprowadziła się ostatecznie z Frankfurtu nad Odrą do Berlina. Od ok. 1929 r. studiowała grę na klawesynie u Günthera Ramina w Lipsku, a potem do 1935 r. uczestniczyła w kursach letnich polskiej klawesynistki i pianistki Wandy Landowskiej (1879–1959) w Paryżu. Jako klawesynistka wystąpiła pierwszy raz publicznie w 1930 r. w Berlinie.

W 1930 r. Eta Harich-Schneider założyła koncertujące co dwa tygodnie „Collegium für alte Musik” i zaczęła badać źródła w Pruskiej Bibliotece Państwowej (niem. Preußische Staatsbibliothek), czego efektem była później jej książka Die Kunst des Cembalo-Spiels (Sztuka gry klawesynowej). Od 1932 do 1940 roku była profesorką i kierowniczką klasy klawesynowej w Wyższej Szkole Muzycznej (niem. Hochschule für Musik) w Berlinie, gdzie poza tym uczyła stylizacji i kameralistykę.

Postawa antyfaszystowska Ety Harich-Schneider doprowadziła w 1940 r. do jej zwolnienia z uczelni. Aby uniknąć prześladowań ze strony nazistowskiego reżimu, wyjechała w 1941 r. do Tokio, gdzie koncertowała i uczyła. Tam zaczęła studiować język japoński i muzykę. W Tokio miała romans z „mistrzem szpiegów” Richardem Sorge, którego działalność była jej znana.

Po wojnie uczyła w Tokio, jak również w US-Army College i w oddziale muzyki dworskiej japońskiej Rodziny Cesarskiej (1947 i 1949). O muzyce japońskiej opublikowała dwie sztandarowe prace History of Japanese Music (Historia muzyki japońskiej, 1973) i Musikalische Impressionen aus Japan 1941–1957 (Muzyczne impresje z Japonii 1941–1957, 2006). W 1949 r. udała się do Nowego Jorku, gdzie studiowała japonistykę na Uniwersytecie Columbia i socjologię w New School of Social Research. Za tamtejszą pracę magisterską The relations of foreign and native elements in the development of Japanese music – a case study (Relacje elementów obcych i rodzimych w rozwoju muzyki japońskiej - studium przypadku) otrzymała nagrodę i w 1955 roku została stypendystką Guggenheima. Do 1972 roku uczyła gry na klawesynie w Wyższej Szkole Muzycznej (niem. Hochschule für Musik) w Wiedniu. W 1968 r. otrzymała austriacką Odznakę Honorowa za Naukę i Sztukę (niem. Ehrenzeichen für Wissenschaft und Kunst). W Japonii wyróżniono ją w 1977 roku Orderem Drogocennej Korony.

Eta Harich-Schneider tłumaczyła także dzieła literackie z wielu języków, przede wszystkim z języka angielskiego (Sonety Williama Shakespeare’a).

Jej uczniami byli Carla Henius, René Clemencic i Christiane Jaccottet.

W autobiografii Charaktere und Katastrophen (Charaktery i katastrofy) przedstawiła swoje wysiłki zmierzające do przeciwstawienia się konstytucyjnymi środkami rosnącemu wpływowi nazistowskich funkcjonariuszy i muzyków na berlińską Wyższą Szkołę Muzyczną oraz intrygi, które doprowadziły do jej zwolnienia jako zdeklarowanej katolickiej antyfaszystki. Ponadto w książce przedstawiła obraz sytuacji Niemców w Japonii od 1941 r. do i po 1945 r., przy czym nie pominęła ludzkich niepowodzeń i intryg. Zrelacjonowała również sytuację ludności japońskiej w następstwie wojny (naloty).

Po wojnie była jednym z czołowych autorytetów w dziedzinie muzyki japońskiej, utrzymywała bliskie kontakty z japońską rodziną cesarską.

Jej córka Lili Harich (1916–1960) była sopranistką, a córka Susanne Kerckhoff (1918–1950) pisarką.

Pisma

  • Die Kunst des Cembalo-Spiels, nach den vorhandenen Quellen dargestellt und erläutert, 3 wydanie, Bärenreiter Verlag, Kassel, 1970 (pierwsze 1939).
  • The harpsichord: an introduction to technique, style and the historical sources, 2 wydanie, Kassel, Bärenreiter, 1973.
  • Charaktere und Katastrophen, Ullstein Verlag 1978.
  • History of Japanese Music, Oxford University Press 1973.
  • Musikalische Impressionen aus Japan 1941–1957, Iudicium Verlag 2006.
  • Zärtliche Welt – François Couperin und seine Zeit, Ed. Bote & G. Bock, Berlin 1939.
  • Shakespeare Sonette in deutscher Sprache von Eta Harich-Schneider, Pekinger Pappelinsel 1944.
  • The Rhythmical Patterns in Gagaku and Bugaku, Leiden (Lejda) 1954.

Literatura

  • Martin Kubaczek: Meide alles, mache Musik und lerne Japanisch – Eta Harich-Schneiders Jahre im Tokioter Exil. In: Flucht und Rettung. Exil im japanischen Herrschaftsbereich 1933–1945, hg. von Thomas Pekar. Berlin 2011.

Linki

Nowości

Popularne artykuły

Tematy pokrewne