Adolf Erman

Johann Peter Adolf Erman (ur. 31 października 1854 r. w Berlinie jako Jean Pierre Adolphe Erman; zm. 26 czerwca 1937 r. tamże) - niemiecki egiptolog i założyciel berlińskiej szkoły egiptologii. Zainicjował i kierował projektem utworzenia słownika języka egipskiego »Wörterbuch der ägyptischen Sprache«. (wyznania ewangelicko-reformowanego)

Adolf Erman
Adolf Erman, ok. 1929 roku.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Dziadek Paul Erman (1764-1851), fizyk; ojciec Adolphe (1806-1877), profesor fizyki w Berlinie, w latach 1828-30 brał udział w wyprawie na Syberię, odbył wyprawę dookoła świata; matka Marie (1816-1902), córka profesora astronomii Friedricha Wilhelma Bessela (1784-1846); - ożenił się w Berlinie w 1884 r z Katherine (Käte) (1862-1943), córką kupca Charlesa Henriego Louisa d'Heureuse; miał 2 synów i 4 córki.

Życiorys

Adolf Erman studiował egiptologię i języki semickie w Lipsku u Georga Ebersa (1837-1898) i w Berlinie, gdzie promował się u Karla Richarda Lepsiusa (1810-1884). Najpierw był pomocnikiem naukowym w tamtejszej bibliotece i w zbiorach numizmatycznych królewskiego muzeum. Od 1884 do 1914 r. był dyrektorem Muzeum Egipskiego (niem. Ägyptisches Museum und Papyrussammlung) w Berlinie. W 1885 r. powołano go jako profesora nadzwyczajnego egiptologii na uniwersytet w rodzinnym mieście i od 1892 do 1923 r. kierował katedrą. W 1934 r. wykluczono go z fakultetu, z powodu żydowskiego pochodzenia babci Caroline Hitzig. Jako dyrektor muzeum wydawał regularnie publikacje o stanie jego zbiorów. Od 1882 r. wydawał razem z Heinrichem Brugschem (1827-1894) czasopismo Zeitschrift für Ägyptische Sprache und Altertumskunde.

Począwszy od pierwszych publikacji Die Pluralbildung des Ägyptischen (1878) wyprowadził egiptologię z zastoju jaki nastąpił po odszyfrowaniu hieroglifów i postawił przed nią nowe zadania takie jak: systematyczne badanie budowli, zwyczajów i gramatyki języka.

Dzięki interpretacjom literackich, religijnych i historycznych tekstów i dzięki powołaniu do życia w 1897 r. przez Akademie Nauk w Berlinie, Lipsku, Getyndze i Monachium projektu »Wörterbuch der ägyptischen Sprache«, którym kierował Erman, stworzył do dzisiaj ważne dla językoznawstwa podstawy. To co stało się czytelne po rozszyfrowaniu hieroglifów, stało się zrozumiałe dzięki Ermanowi. Jednocześnie uwolnił egiptologię z czystej filologii i postawił jej za cel badanie wszystkich aspektów kultury egipskiej. W ten sposób Adolf Erman stał się twórcą "berlińskiej szkoły egiptologii", z której wyszła cała generacja niemieckich i zagranicznych egiptologów m.in. Hermann Grapow (1885-1967), Ludwig Borchardt (1863-1938), Heinrich Schäfer (1868-1957) i Kurt Sethe (1869-1934).

Dzieła (wybór)

  • Die Pluralbildung des Ägyptischen, ein grammatischer Versuch. 1878.
  • Neuägyptische Grammatik. Engelmann. 1880.
  • Bruchstücke der oberägyptischen Übersetzung des alten Testaments. 1880.
  • Ägypten und ägyptisches Leben im Altertum. 2 tomy, 1885/1887.
  • Die Sprache des Papyrus Westcar : eine Vorarbeit zur Grammatik der älteren ägyptischen Sprache. 1889.
  • Die Märchen des Papyrus Westcar. 1890.
  • Ägyptische Grammatik mit Schrifttafel, Litteratur, Lesestücken und Wörterverzeichnis. 1894.
  • Bruchstücke Koptischer Volkslitteratur. 1897.
  • Die ägyptische Religion. 1905.
  • Denksteine aus der thebanischen Gräberstadt. 1911.
  • Die Hieroglyphen. 1912.

Literatura

  • Hans Wolfgang Müller:„Erman, Jean Pierre Adolphe” Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 4, Duncker & Humblot, Berlin 1959, ISBN 3-428-00185-0, s. 598 (online).

Linki