Eduard Vogel
Eduard Vogel (ur. 7 marca 1829 r. w Krefeld; zm. początkiem lutego 1856 r. koło Ouara (Czad)) - niemiecki astronom i badacz Afryki.
 |
| Eduard Vogel. Źródło: Wikimedia Commons |
Genealogia
Ojciec Karl Vogel, dyrektor szkoły miejskiej.
Życiorys
Eduard Vogel uczęszczał do szkoły miejskiej (obywatelskiej), potem do gimnazjum Thomasschule w Lipsku. Od 1846 r. studiował astronomię, fizykę i geografię na uniwersytecie w Lipsku, od 1850 r. kontynuował studia w Berlinie, gdzie poznał Alexandra von Humboldta (1769-1859), Johanna Franza Enckego (1791-1865) i Cara Rittera (1779-1859). Dzięki rekomendacji Johanna Encke otrzymał, przed ukończeniem studiów, powołanie do obserwatorium astronomicznego George Bishop's Observatory w Londynie, gdzie zbliżył się do kręgu geografów i astronomów oraz poznał pruskiego posła Christiana Karla Josiasa von Bunsena (1791-1860), Bertholda Carla Seemanna (1825-1871) i Augusta Petermanna (1822-1878).
Wiadomość o śmierci kierownika wyprawy do Afryki, Jamesa Richardsona (1809-1851) oraz wieści o odkryciach jakie dokonano skłoniły rząd angielski, aby wzmocnić wyprawę astronomem. Decyzję tę przyśpieszył list Heinricha Bartha (1821-1865) z wiadomością o śmierci kolejnego uczestnika wyprawy Adolfa Overwega (1822-1852). Rząd przyjął zaproponowaną przez radę geografów i kartografa Petermanna kandydaturę Vogla, który 28 czerwca 1853 r. wyruszył z Trypolisu do Mursuk.
Chyba jako pierwszy z podróżników zniósł bez szkody dla zdrowia temperatury do 38* C w cieniu i 49* C w słońcu, gdyż nie uskarżał się na żadną chorobę w tym czasie. W Morsuk przyłączył się do niego kuzyn szejka Bornu, dzięki czemu karawana stała się odpowiednio duża, aby kontynuować dalszą podróż. Również w niezdrowym klimacie Morsuk uniknął malarii. We wrześniu zrobił kilka wycieczek nad znajdujące się niedaleko od Morsuk Jezioro Natron. Razem ze swoim pierwszym zbiorem roślin wysłał do Bertholda Seemanna wyniki swoich obserwacji botanicznych a do Bunsena swoje konkluzje dotyczące życia politycznego i gospodarczego w tym rejonie. W liście do matki z 3 stycznia 1854 r. informował ją o przybyciu nad Jezioro Czad. W lutym wziął udział w kampanii wojennej szejka przeciw ludowi Musgum, mając nadzieję, że spotka na południu, w Adamaua Bartha. W połowie czerwca wrócił i już 19 lipca udał się do górzystej krainy Mandara, gdzie na polecenie szejka był przetrzymywany przez miesiąc w Mora. Stamtąd uciekł do Udje, na południe Bornu. Nastawiony początkowo dobrze do podróżujących szejk, stopniowo ograniczał ich swobodę poruszania się. Eduard Vogel określił położenie jeziora, jak również zbadał krainy w jego zachodniej części. W pobliżu Zinder spotkał się w grudniu 1854 r. z Barthem, co go bardzo zaskoczyło, gdyż powszechnie uważano, że Barth już nie żyje. Obaj podróżnicy udali się do Kukawy (wówczas Kuka). Podczas gdy Barth wracał w Kukawie do zdrowia i przygotowywał się do powrotu do Europy, Vogel 20 stycznia 1855 r. wyruszył przez Gombe do Bauczi (wówczas Yakoba), gdzie żaden Europejczyk przed nim nie dotarł. 1 grudnia 1855 wrócił do Kukawy, a 4 grudnia wyruszył już do Massénya (region Chari-Baguirmi) i tam, jak informuje Werner Munzinger (1832-1875), spędził miesiąc. Następnie udał się do królestwa Wadai, gdzie w okolicach Ouara został zabity na rozkaz sułtana. Czyn ten był podyktowany, jak sądzono podejrzeniem o szpiegostwo lub naruszeniem, podczas prowadzonych badań, świętego miejsca.
W 1854 został członkiem Niemieckiej Akademii Nauk Przyrodniczych „Leopoldina”.
Dzieła (wybór)
- Eduard Vogel: Reise in Centralafrika : Ed. Vogel's Reise in Centralafrika : eine Darstellung seiner Forschung und Erlebnisse nach den hinterlassenen Papieren des Reisenden. 1863.
- Hermann Wagner (Wydawca.):Schilderungen der Reisen und Entdeckungen des Dr. Eduard Vogel in Central-Afrika, in der großen Wüste, in den Ländern des Sudan (am Tsad-See, in Mußgo, Tubort, Mandara, Sinder, Bautschi u.s.w.) Nebst einem Lebensabriß des Reisenden. 1860.
Literatura
- Friedrich Ratzel: Vogel, Eduard. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 40, Duncker & Humblot, Leipzig 1896, s. 100-108.