Julius Ebbinghaus
Julius Ebbinghaus, właściwie Julius Karl Ludwig Ebbinghaus (ur. 9 listopada 1885 w Berlinie; zm. 16 czerwca 1981 w Marburgu) – niemiecki filozof. Po habilitacji zwrócił się intensywnie ku filozofii kantowskiej. Chodziło mu nie tylko o jak najdokładniejsze prześledzenie myśli kantowskiej, ale raczej o to, że filozofia Kanta ma nadal niezachwianą aktualność. Największe oddziaływanie miały jego tezy dotyczące teorii prawa Kanta. Jego główną troską było udowodnienie niezależności doktryny prawnej od idealności przestrzeni i czasu. Opublikował znaczące prace na temat Kanta oraz filozofii prawa, państwa i filozofii społecznej.(wyznanie ewangelickie)
 |
| Julius Ebbinghaus. |
Genealogia
- Ojciec: Hermann Ebbinghaus (1850-1909), psycholog, profesor;
- Matka: Adelheid z domu Görlitz;
- Żona: 1) od 1922 r. Franziska Schragmüller (17.11.1891–10.9.1930), 2) od kwietnia 1935 r. Wilhelmine Graf (ur. 15.9.1908).
- Dzieci: z pierwszego małżeństwa syn Carl-Hermann Ebbinghaus i 2 z drugiego małżeństwa.
Biografia
Julius Ebbinghaus urodził się 9 listopada 1885 w Berlinie jako syn psychologa Hermanna Ebbinghausa i jego żony Adelheidy z domu Görlitz. Po powołaniu ojca na profesora psychologii do Wrocławia uczęszczał od 1892 r. do tamtejszego Gimnazjum Marii Magdaleny, w którym zdał maturę w marcu 1904 roku. W latach 1904–1909 studiował filozofię, fizykę, matematykę, nauki przyrodnicze i historię sztuki na uniwersytetach w Grenoble, Lozannie, Berlinie, Halle i Heidelbergu. Od października 1909 do 30 września 1910 roku odbywał roczną służbę wojskową w Güstrow. 28 stycznia 1910 roku doktoryzował się z zakresu filozofii, fizyki i historii sztuki na uniwersytecie w Heidelbergu u Wilhelma Windelbanda (1848-1915) pismem „Historisch-systematische Untersuchung über den Weg von Kant zu Hegel” (Studium historyczno-systemowe drogi od Kanta do Hegla). Po pobycie w Anglii spotkał we Fryburgu Bryzgowijskim, podczas przygotowań do habilitacji, Privatdozenta Richarda Kronera (1884-1974), którego znał z wrocławskiego gimnazjum. We Fryburgu Bryzgowijskim zaprzyjaźnił się z Martinem Heideggerem (1889-1976) i Ludwigiem Deubnerem (1877-1946).
W latach 1914–1918 brał udział w pierwszej wojnie światowej jako porucznik rezerwy. W lutym 1921 roku habilitował się pracą „Die Grundlagen der Hegelschen Philosophie 1793-1803” (Podstawy filozofii Hegla 1793-1803) na uniwersytecie we Fryburgu Bryzgowijskim, gdzie w tym samym roku został Privatdozentem, a w 1927 roku nieopłacanym profesorem nadzwyczajnym.
Julius Ebbinghaus ożenił się w 1922 roku z Franziską Schragmüller. Po wczesnej śmierci żony udał się w 1930 roku z synem do Rostoku, gdzie został profesorem zwyczajnym filozofii historycznej i systematycznej. 1 września 1940 r. otrzymał nominację na zastępcę Katedry Filozofii w Marburgu, a od 1 listopada tegoż roku pełnił też funkcję psychologa wojskowego. Od 1941 do 1945 roku był dziekanem Wydziału Filozoficznego na uniwersytecie w Marburgu. W tym czasie zaprzyjaźnił się z matematykiem Kurtem Reidemeisterem (1893-1971), germanistą Maxem Kommerellem (1902-1944) i teologiem Rudolfem Bultmannem (1884-1976), z którymi tworzył tzw. „Krąg marburski”.
W październiku 1945 r. amerykańskie władze okupacyjne mianowały go rektorem uniwersytetu w Marburgu. Funkcję tę pełnił do 1946 roku. Od 1946 r. był prezydentem Hobbes-Gesellschaft i członkiem kuratorium Internationale Vereinigung für Rechts- und Sozialphilosophie (IVR, Międzynarodowe Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej).
Wprawdzie 1 kwietnia 1954 roku Julius Ebbinghaus przeszedł na emeryturę, ale w zastępstwie kierował Katedrą Filozofii na uniwersytecie w Marburgu jeszcze w latach 1954–1956. W 1955 roku został wiceprezydentem Institut International de Philosophie w Paryżu. Od stycznia do marca 1959 roku był profesorem gościnnym na Uniwersytecie Emory’ego w Atlancie, w stanie Georgia (USA).
Do grona jego uczniów należeli filozof Klaus Reich (1906-1996), filozof i politolog Georg Geismann (ur. 1935), socjolog Friedrich Tenbruck (1919-1994) i publicysta Johannes Gross (1932-1999).
Pisma (wybrane)
- Relativer und absoluter Idealismus: historisch-systematische Untersuchung über den Weg von Kant zu Hegel, Leipzig, 1910.
- Kants Philosophie und ihr Verhältnis zum relativen und absoluten Idealismus, Leipzig, 1910.
- Kants Lehre vom ewigen Frieden und die Kriegsschuldfrage, Tübingen, 1929.
- Über die Fortschritte der Metaphysik, Tübingen, 1931.
- Zu Deutschlands Schicksalswende, Frankfurt am Main, 1946.
- Gesammelte Aufsätze, Vorträge und Reden, Darmstadt, 1968.
- Die Strafen für Tötung eines Menschen nach Prinzipien einer Rechtsphilosophie der Freiheit, Bonn, 1968.
- Traditionsfeindschaft und Traditionsgebundenheit, 1969.
- Wozu Rechtsphilosophie?: ein Fall ihrer Anwendung, Berlin, 1972.
- Gesammelte Schriften / 1: Sittlichkeit und Recht : praktische Philosophie 1929 - 1954, Bonn, 1986.
- Gesammelte Schriften / 2: Philosophie der Freiheit : praktische Philosophie 1955 - 1972, Bonn, 1988.
- Gesammelte Schriften / 3: Interpretation und Kritik : Schriften zur theoretischen Philosophie und zur Philosophiegeschite 1924 - 1972, Bonn, 1990.
- Gesammelte Schriften / 4: Studien zum Deutschen Idealismus : Schriften 1909-1924, Bonn, 1994.
Literatura
- "Ebbinghaus, Julius Karl Ludwig" w De Gruyter.PDF.
Linki
- "Julius Ebbinghaus" w Catalogus Professorum Rostochiensium, online, dostęp 13.09.2022.
- "Ebbinghaus, Julius Karl Ludwig" w: Professorenkatalog der Philipps-Universität Marburg, online.
- "Ebbinghaus, Julius Karl Ludwig" w: Hessische Biografie, online.