Max Dvořák


Max Dvořák (ur. 4 czerwca 1874 w Roudnice nad Labem (pol. Rudnica nad Łabą, niem. Raudnitz an der Elbe); zm. 8 lutego 1921 w Hrušovanach nad Jevišovkou) – austriacko-czeski historyk i teoretyk sztuki, jeden z najważniejszych przedstawicieli tzw. wiedeńskiej szkoły historii sztuki. (wyznanie katolickie)

Max Dvorak
Max Dvořák.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia


Ojciec Maximilian, syn Josefa, obaj byli archiwistami i bibliotekarzami książąt Lobkowitz w Roudnice nad Labem (pol. Rudnicy nad Łabą, niem. Raudnitz an der Elbe); matka Hermine, córka inżyniera Antona Vogla i Marii Markovy; - ożenił się 1) z Giselą Hislik, 2) w Wiedniu w 1911 z Rosą Jovanovič, wdową Seatovič; dzieci 2 córki z pierwszego małżeństwa.

Życiorys


Max Dvořák studiował historię na uniwersytetach w Pradze i Wiedniu. W latach 1895-97 był członkiem Instytutu Austriackich Badań Historycznych i pod wpływem Franza Wickhoffa (1853–1909) zwrócił się ku historii sztuki. W 1897 napisał pracę doktorską pt. Quellenunterschungen zu Kosmas von Prag (Badania źródłowe nad Kosmasem z Pragi) pod kierunkiem Theodora von Sickela (1826-1908). W 1898 r. został na uniwersytecie w Wiedniu asystentem Wickhoffa, a po habilitacji w 1902 pismem Die Illuminatoren des Johann von Neumarkt (Iluminatorzy Jana ze Środy) Privatdozentem historii sztuki, w 1905 następcą Aloisa Riegla (1858-1905) jako profesor nadzwyczajny, a w 1909 następcą Wickhoffa jako profesor zwyczajny historii sztuki.

Kontynuując pracę swoich obu nauczycieli Max Dvořák uwolnił historię sztuki od klasycystycznego osądu i spróbował najpierw rozwiązać problem uporządkowania sztuki średniowiecza. Ok. 1916 r. zmienił swoje poglądy i widział historię sztuki jako proces dialektyczny, w którym zmienia się naturalistyczny styl w idealistyczny i w ten sposób wszystkie style w epokach uczynił zrozumiałe i jednakowo pojmowane. Plan przedstawienia całej historii sztuki na takiej podstawie pozostał nie ukończony z powodu wczesnej śmierci, a pośmiertnie zostały wydane jego wykłady o włoskim renesansie i liczne eseje. Dzięki próbie wyjaśnienia formy dzieła sztuki z danej epoki na podstawie jej przedmiotu rozwinął nową metodę rozważania sztuki i dokonał połączenia historii sztuki z pozostałymi naukami humanistycznymi (pod tym względem jest w pewnym stopniu następcą Wilhelma Diltheya (1833-1911). Dążenie do związku historyczno-uniwersalnej i historyczno-filozoficznej dokładności w pojmowaniu materiału cechują prace Dvořáka i jednocześnie cechy charakterystyczne wiedeńskiej szkoły historii sztuki.

Jako generalny konserwator Centralnej Komisji Badania i Zachowania Pomników Sztuki i Historii (od 1905) zreorganizował państwową opiekę nad zabytkami austriackimi i w 1920r. opowiedział się za pozostawieniem skarbów sztuki w Austrii. W 1916 r. Max Dvořák opublikował swoje sztandarowe dzieło Katechismus der Denkmalpflege, w którym w prostych słowach próbował przybliżyć kwestie ochrony zabytków szerszym kręgom społeczeństwa.

Dzieła (wybór)


  • Das Rätsel der Kunst der Brüder van Eyck. 1904.
  • Katechismus der Denkmalpflege. 1916.
  • Idealismus und Naturalismus in der gotischen Skulptur und Malerei. 1918.
  • Kunstgeschichte als Geistesgeschichte. 1924.
  • Geschichte der italienischen Kunst im Zeitalter der Renaissance. 2 tomy, 1927–1928.

Literatura


  • Karl M. Swoboda: „Dvořák Max” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 4, Duncker & Humblot, Berlin 1959, s. 209 (online).