Dorothea Viehmann

Dorothea Viehmann (urodzona jako Katharina Dorothea Pierson; ur. 8 listopada 1755 roku w Rengershausen (obecnie część miasta Baunatal); zm. 17 listopada 1815 roku) była jednym z najważniejszych źródeł dla zbioru bajek braci Jacoba i Wilhelma Grimm. Jej opowiadania bracia Grimm opublikowali przede wszystkim w drugim tomie Kinder- und Hausmärchen.

Dorothea Viehmann
Dorothea Viehmann.
Źródło: Wikimedia Commons

Życiorys

Dorothea Viehmann urodziła się jako Katharina Dorothea Pierson w Rengershausen jak córka karczmarza. Jej przodkowie ze strony ojca przybyli do Hessen-Kassel jako prześladowani hugenoci po zniesieniu edyktu z Nantes. Z powodu jej francuskiego pochodzenia liczne warianty francuskich bajek znalazły wyraz w zbiorze baśni braci Grimm. W karczmie ojca słyszała także wiele historii, sag i baśni od podróżujących kupców, uczniów rzemieślników i woźniców, które później przekazała braciom Grimm.

W 1777 roku Dorothea Pierson poślubiła krawca Nikolausa Viehmanna i zamieszkała z nim w 1787 roku w Niederzwehren (obecnie część miasta Kassel). Po śmierci męża opiekowała się siedmiorgiem dzieci i aby rodzina się utrzymała sprzedawała na targu produkty ze swego ogródka. W 1813 roku poznała braci Grimm i opowiedziała im ponad 40 baśni, z których co najmniej 36 wykorzystali bracia. Wilhelm Grimm napisał o niej: »Jednym z tych dobrych zbiegów okoliczności było to, że poznaliśmy chłopkę ze wsi Niederzwehren koło Kassel ... Pani Viehmanna była kobietą energiczną i trochę po pięćdziesiątce ... zachowała w pamięci stare sagi«. Szczególne wrażenie na braciach Grimm zrobił fakt, że potrafiła na okrągło opowiadać bajki tymi samymi słowami.

Od Dorothea Viehmann pochodzą następujące baśnie:
KHM 6 Wierny Jan (niem. Der treue Johannes)
KHM 9 Dwunastu braci (niem. Die zwölf Brüder)
KHM 34 Mądra Elżunia (niem. Die kluge Else)
KHM 61 Chłopek-roztropek (niem. Das Bürle)
KHM 63 Trzy piórka (niem. Die drei Federn)
KHM 71 Sześciu zawsze da sobie radę (niem. Sechse kommen durch die ganze Welt)
KHM 76 Gożdzik (niem. Die Nelke)
KHM 89 Gęsiareczka (niem. Die Gänsemagd)
KHM 94 Mądra wieśniaczka (niem. Die kluge Bauerntochter)
KHM 98 Doktor Wszechwiedzący (niem. Doktor Allwissend)
KHM 100 Smoluch diabli kamrat (niem. Des Teufels rußiger Bruder)
KHM 102 Mysikrólik i niedźwiedź (niem. Der Zaunkönig und der Bär)
KHM 108 Jasio-Jeżyk (niem. Hans mein Igel)
KHM 111 Wytrawny myśliwy (niem. Der gelernte Jäger)
KHM 115 Jasne słońce cię wyda (niem. Die klare Sonne bringt’s an den Tag)
KHM 118 Trzej cyrulicy (niem. Die drei Feldscherer)
KHM 125 Diabeł i jego babka (niem. Der Teufel und seine Großmutter)
KHM 127 Żelazny piec (niem. Der Eisenofen)
KHM 128 Leniwa prządka (niem. Die faule Spinnerin)

Teksty pochodzące od Dorothe Viehmann bracia Grimm oznaczali zawsze wskazówką aus Zwehrn. Z tego też powodu kierownik Brüder Grimm-Museums Kassel Bernhard Lauer przypuszcza, że również KHM 176 Długość żywota (niem. Die Lebenszeit) została opowiedziana przez wieśniaczkę aus Zwehrn. Oprócz tego wersje Dorothe Viehmann wnikają w dalsze baśniach lub zostały przekazane w uwagach jako wariant.

Literatura