Christian Wilhelm Ernst Dietrich

Christian Wilhelm Ernst Dietrich, także Christian Guillaume Ernest Dietricy (ur. 30 października 1712 w Weimarze; zm. 23 kwietnia 1774 w Dreźnie) – niemiecki malarz i grafik. Malował sceny historyczne, rodzajowe, portrety i krajobrazy. (wyznanie ewangelickie)

Portret Christiana Wilhelma Ernsta Dietricha wykonany przez Antona Graffa w 1767 roku. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

• Ojciec : Johann Georg (1684–1752) z Weißensee (Turyngia), malarz nadworny w Weimarze i Dreźnie;
• Matka : Johanna Dorothea, córka malarza nadwornego w Weimarze Johanna Ernsta Rentscha (zm. 1723);
• Siostry : Maria Dorothea (1719–92, poślubiła malarza miniatur i porcelany w Miśni Johanna Jakoba Wagner [ok. 1710-97], pejzażystka oraz Rahel Rosina (1725–70, poślubiła malarza porcelany w Miśni i Berlinie Carla Wilhelma Böhme [1720-95 ?]), malarka;
• Ożenił się : 1) ok. 1735 r. córką dworskiego złotnika Wagnera, 2) w 1759 r. z Christiane Magdalene, córką kupca Biehlera;
• Dzieci : 6 z pierwszego małżeństwa.

Życiorys

Jezus nauczający w świątyni (Muzeum Narodowe w Krakowie). Źródło: Wikimedia Commons

Christian Wilhelm Ernst Dietrich urodził się 30 października 1712 r. w Weimarze jako syn malarza nadwornego Johanna Georga Dietricha (1684–1752) i jego żony Johanny Dorothei, córki malarza nadwornego Johanna Ernsta Rentscha (zm. 1723). Rodzinną tradycję malarską kultywowały także jego dwie siostry Maria Dorothea (1719–92) i Rahel Rosina (1725–70), które również zostały malarkami. Pierwszych lekcji rysunku i malarstwa udzielał im ojciec. Po przeprowadzce rodziny w 1724 r. do Drezna Christian Wilhelm Ernst Dietrich rozpoczął tam naukę u malarza pejzażysty Johanna Alexandra Thiele (1685–1752), który w 1728 r. zabrał go do Arnstadt. W tym okresie pilnie studiował dzieła dawnych mistrzów w Drezdeńskiej Galerii. We wczesnym okresie twórczości jego patronami byli hrabia Heinrich von Brühl (1700–1763), który zapewnił mu pensję z królewskiej kasy oraz pisarz i dyrektor drezdeńskiego zbioru grafik Carl Heinrich von Heinecken (1707–1791).

Pejzaż włoski (kolekcja prywatna). Źródło: Wikimedia Commons

Christian Wilhelm Ernst Dietrich widząc, że król August II Mocny (1670–1733) preferuje sprowadzanych do Drezna malarzy włoskich postanowił opuścić Drezno i w 1734 r. odbył przypuszczalnie podróż do Niderlandów oraz spędził dłuższy czas w Weimarze i Brunszwiku. Po powrocie do Drezna został w 1741 r. mianowany przez Augusta III Sasa (1696–1763) na malarza nadwornego. W 1743 r. odbył roczną podróż do Włoch, najpierw do Wenecji, potem do Rzymu, gdzie studiował prace dawnych mistrzów, co znalazło odzwierciedlenie tylko w tematyce jego dzieł, lecz nie w stylu malowania, czy rysowania. Jego niechęć do Włochów dotyczyła również ich szkół malarskich. Na dworze saksońskim należał obok francuskiego malarza Louis'a de Silvestre'a (1675–1760), Antona Raphaela Mengsa (1728–1779) i Antona Graffa (1736–1813) do najważniejszych artystów.

Ucieczka do Egiptu (Bayerische Staatsgemäldesammlungen). Źródło: Wikimedia Commons

W Dreźnie utrzymywał też kontakty z malarzem Adamem Friedrichem Oeserem (1717–1799), teoretykiem sztuki Christianem Ludwigiem von Hagedornem (1712–1780), rysownikiem Philippem Danielem Lippertem (1702–1785) i Johannem Joachimem Winckelmannem (1717–1768). Do grona jego znajomych należeli także Adrian Zingg (1734–1816), Daniel Chodowiecki (1726–1801) w Berlinie, jak również Johann Georg Wille (1715–1808) w Paryżu, który zaliczał się do najważniejszych bezpośrednich odbiorców jego dzieł. Wille sprzedał w Paryżu przynajmniej 45 obrazów i jeszcze więcej rysunków i grafik Christiana Wilhelma Ernsta Dietricha.

W następnych latach osiągnął w Dreźnie wielkie sukcesy artystyczne, jego obrazy sprzedawano w całej Europie i został honorowym członkiem Akademii Sztuki w Augsburgu, Bolonii i Kopenhadze.

Ruiny na brzegu rzeki (Bayerische Staatsgemäldesammlungen). Źródło: Wikimedia Commons

Po ukończeniu Stallhofsu otrzymał w 1748 r. posadę inspektora galerii obrazów. W 1764 r. Dietrich został dyrektorem szkoły malarskiej przy manufakturze porcelany w Miśni, a rok później otrzymał stanowisko profesora w Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie, które piastował do śmierci. Spośród jego uczniów warto wspomnieć malarza pejzażystę i rytownika Johanna Christiana Klengela (1751–1824), który mieszkał w jego domu i wraz z drugą żoną opiekował się swoim nauczycielem przed jego śmiercią. Kilka miesięcy po śmierci Dietricha jego żona Christiane Magdalene Dietrich sprzedała 911 grafik do Królewskiego Gabinetu Miedziorytów (Königliche Kupferstich-Kabinett). Jednak zatrzymała matryce, aby Adrian Zingg mógł opublikować prace Christiana Wilhelma Ernsta Dietricha pt. Œuvre de C. W. E. Dietrich. W 1795 r. sprzedała ostatecznie także matryce norymberskiemu marszandowi Johannowi Friedrichowi Frauenholzowi (1758–1822).

W dziełach Christiana Wilhelma Ernsta Dietricha odnaleźć można trendy malarstwa kończącego się 18 stulecia. Szczególny wpływ wywarło na niego malarstwo niderlandzkie, a zwłaszcza obrazy Rembrandta (1606–1669) i następców francuskiego malarza Antoine'a Watteau (1684–1721). Jego naśladownictwo i dobór tematów jest skutkiem teoretyczno-artystycznych postulatów rokoko, chociaż zawsze widoczna jest specyfika jego koncepcji i technika. Pomimo tej wątpliwej postawy artystycznej był najwybitniejszym przedstawicielem niemieckiego malarstwa w ówczesnym międzynarodowym Dreźnie. Johann Joachim Winckelmann (1717–1768) nazwał go nawet „Rafaelem” malarstwa pejzażowego. Również jako grafik Dietrich przyczynił się do rozwoju niemieckiej akwaforty.

Portret mężczyzny (Musée des beaux-arts Thomas Henry w Cherbourg-en-Cotentin). Źródło: Wikimedia Commons

Dzieła (wybór)

• Diana i Kallisto, ok. 1630, Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie.
• Jezus nauczający w Świątyni, Muzeum Narodowego w Krakowie.
• Pasterz i pasterka, 1740, Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie.
• Wędrowni muzykanci, 1745, Galeria Narodowa w Londynie.
• Towarzystwo w ogrodzie, 1746, Państwowe Muzeum w Schwerinie.
• Ucieczka do Egiptu, 1752, Państwowe Muzeum w Schwerinie.
• Kąpiące się nimfy, 1754, Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie.
• Ukrzyżowanie Chrystusa, 1754, Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie.
• Wesele w Kanie, Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie.
• Pokłon pasterzy, ok. 1754, Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie.
• Portret mężczyzny, Galeria Malarstwa w Berlinie.
• Taniec, 1755, Schloss Heidecksburg, Roter Saal, Rudolstadt.
• Wenus i Eneasz, 1766, Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie.