David Heß

David Heß (także: David Hess, pseudonim: Daniel Hildebrandt; ur. 29 listopada 1770 w Zurychu; zm. 11 kwietnia 1843 w Unterstrass) - szwajcarski pisarz, karykaturzysta i polityk. (wyznanie ewangelicko-reformowane)

David Hess (Dichter)
David Heß.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Hans Rudolf (1731-1800), kapitan w holenderskiej służbie; matka Martha Büngier (Beugnière de la Tour) (1738-75); - ożenił się 1) w Weinigen w 1799 z Anną z domu Hirzel (1778-1802), 2) w Riehen w 1805 z malarką Salome Vischer (1782-1840); z pierwszego małżeństwa miał syna, z drugiego córkę; potomek Carl Jakob Burckhardt (1891-1974), pisarz, historyk i dyplomata.

Życiorys i twórczość

David Hess w dzieciństwie uczony był przez prywatnych nauczycieli m.in. malarza scen historycznych, Heinricha Freudweilera (1755-1795). Mając ukończone 16 lat wstąpił do holenderskiego regimentu gwardii szwajcarskiej, gdzie w 1788 r. został podporucznikiem. Wrażenia z politycznych wydarzeń we Francji i Holandii wykorzystał przeciw rewolucji francuskiej w swoich karykaturach »Hollandia regenerata« (Londyn 1796). W latach 1785-95 napisał ponad 250 wierszy, częściowo o treściach politycznych, a częściowo osobistych. W 1798 r. został mianowany w Zurychu kapitanem wolnej kompanii wojskowej. Krótko po ślubie w 1799 r. przeżył bitwę o miasto, co opisał w swoich wierszach. Od 1790 r. należał do »Zuryskiego Towarzystwa Artystów« (Züricher Künstlergesellschaft), którego członkami byli także Ulrich Hegner (1759-1840) i Johann Martin Usteri. W latach 1803-30 był członkiem Wielkiej Rady Zurychu. W latach 1811-20 przebywał w Paryżu.

David Hess był przeciwnikiem rewolucji. Napisał ok. 500 wierszy, które ukazały się w almanachach, kalendarzach i gazetach. Część z nich powstała w dialekcie. Pisał także opowiadania, satyry i biografie. Najsławniejszą jego książką stała się »Badenfahrt« (1818), częściowo przez niego zilustrowana, która jeszcze dzisiaj cieszy się popularnością. Jego biografia »Salomon Landolt. Ein Charakterbild nach dem Leben ausgemalt« (1820) znalazła uznanie u Johanna Wolfganga von Goethego i Gottfrieda Kellera, który ją później wykorzystał w swojej noweli »Der Landvogt von Greifensee«. Heß był urodzonym narratorem, którego opowiadania były pełne humoru (»Die Rose von Jericho«, 1819). Jako rysownik był przede wszystkim politycznym karykaturzystą (»Der Scharringelhof, oder die Regeln guter Lebensart beim Abschiednehmen«, 1801, wydane pod pseudonimem Daniel Hildebrandt). Jako kompozytor skomponował 45 pieśni fortepianowych i kilka kompozycji instrumentalnych. David Hess prowadził korespondencję z ponad 500 osobami, m.in. z Ludwigiem Vogelem, Conradem Ferdinandem Meyerem i Johannem Gottfriedem Ebelem.

Dzieła (wybór)

  • Hollandia regenerata. 1795.
  • Kleine Gemälde, Reminiszenzen und abgebrochene Gedanken von einem Dilettanten. 1802.
  • Scherz und Ernst in Erzählungen. 1816.
  • Die Badenfahrt. 1818.
  • Die Rose von Jericho. 1819.
  • Salomon Landolt. Ein Charakterbild nach dem Leben ausgemalt. 1820.
  • Das Leben und die Charakteristik Johann Martin Usteri's von Zürich. 1830.
  • Das Leben des Kupferstechers Johann Heinrich Meyer von Zürich. 1833.

Literatura

  • Gerold Meyer von Knonau: „Heß, David”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 12, Duncker & Humblot, Leipzig 1880, s. 273-277.
  • Verena Bodmer-Gessner: „Heß, David”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 9, Duncker & Humblot, Berlin 1972, ISBN 3-428-00190-7, s. 1.

Linki

Autor: Roman Penkała