Johann Conrad Dannhauer

Johann Conrad Dannhauer ( także Konrad Dannhauer; ur. 24 marca 1603 r. w Köndringen w Bryzgowii (Breisgau); zmarł 7 listopada 1666 w Strasburgu) - niemiecki teolog luterański, profesorem retoryki i hermeneutyki oraz poeta.

Johann Conrad Dannhauer
Johann Conrad Dannhauer.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Konrad, pastor w Köndringen; matka Maria Magdalena Brunn; - ożenił się w 1629 r. z Salome Hugwart, wdową po dramaturgu Kasparze Brülow (1585-1627).

Życiorys

Johann Conrad Dannhauer po ukończeniu gimnazjum studiował teologie i filozofię na uniwersytetach w Strasburgu, Marburgu, Altdorfie i Jenie, po czym wrócił do Strasburga i działał tam aż do śmierci jako:

  • 1628 - inspektor seminarium duchownego.
  • 1629 - profesor retoryki na uniwersytecie w Strasburgu.
  • 1633 - profesor teologii.
  • 1634-1666 - dziekan w kościele św.Tomasza.
  • 1657-58 - pastor w katedrze.
  • 1658-1666 - prezes konwentu kościelnego.

W 1630 r. wydał w Strasburgu »Idea boni interpretis et malitiosi calumniatoris«, które to dzieło stanowi początek hermeneutyki. Dzięki niemu hermeneutyka powstaje zarazem jako określenie i jako dyscyplina naukowa. Chociaż doktryna rozumienia tekstów istniała w środowisku protestanckim, przede wszystkim w odniesieniu do tekstów kościelnych lub prawniczych, tymczasem tutaj została określona jako relacja do rodzaju tekstu. Była to zatem hermeneutyka biblijna lub prawnicza, ale nie w sensie ogólnym.

Ważne miejsce w jego dziełach literackich oraz w bogatej korespondencji zajmują teologiczne spory ze środowiskami katolickimi i kalwinistycznymi, ale także walka przeciw Johnowi Durie i Georgowi Calixtowi (1586-1656) propagującym dążenie do połączenia kościołów luterańskiego i reformowanego. W dążeniu do uniwersalności kościelnej teologii widział u nich synkretyzm.

Do jego uczniów należeli Johannes Fecht (1636-1716 ) i Filip Jakub Spener (1635-1705), jeden z najwybitniejszych przedstawicieli pietyzmu.

Głównym dziełem Dannhauera jest »Der Mensch ein Wanderer, das Leben der Weg, die Heilige Schrift das Licht, Gott das Ziel, der Himmel die Heimat«. W »Hodosophia Christiana sive Theologia positiva« Johann Conrad Dannhauer ukazuje się jako pośrednik między ortodoksją luterańską a pietyzmem.

Dzieła (wybór)

  • Hodosophia Christiana sive Theologia positiva, 1649.
  • Hodomoria spiritus papaei. 1653, 2 tomy.
  • Hodomoria Spiritus Calviniani. 1654, 2 tomy.
  • Catechismusmilch oder der Erklärung deß christlichen Catechismi … Theil 1642-1678, 10 tomów.

Literatura

  • Heinrich Holtzmann: Dannhauer, Johann Konrad. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 4, Duncker & Humblot, Leipzig 1876, s. 745.
  • Hermann Schüssler: Dannhauer, Johann Konrad. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 3, Duncker & Humblot, Berlin 1957, ISBN 3-428-00184-2, s. 512.
  • Friedrich Wilhelm Bautz: Conrad Dannhauer. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 1, Bautz, Hamm 1975. 2., unveränderte Auflage Hamm 1990, ISBN 3-88309-013-1, s. 1211-1212.
Autor: Roman Penkała