Cornelis van Dalem

Cornelis van Dalem (ur. ok. 1530/35 w Antwerpii; zm. w 1573 r. w Bredzie) - niderlandzki malarz szlacheckiego pochodzenia i kupiec. Zajmuje ważne miejsce wśród XVI- wiecznych pejzażystów niderlandzkich.

Pejzaż z pasterzami, ok. 1560. Źródło: Wikimedia Commons

Życiorys

Pewne informacje o życiu Cornelisa van Dalema można znaleźć w archiwach w Antwerpii i Bredzie. Rodzina van Dalem pochodziła z Tholen w niderlandzkiej prowincji Zeeland. W bliżej nieokreślonym czasie rodzina zamieszkała w Antwerpii, gdzie ojciec van Dalema Peter Corneliszoon pracował jako handlarz. Obaj synowie, Cornelis i Lodewijk uczyli się w Antwerpii u malarza Jana Adriaensensa. W 1556 r. został mianowany mistrzem. W tym samym roku ożenił się z Beatrijs van Liedekercke. W innych dokumentach Cornelis van Dalem wymieniany jest przede wszystkim jako kupiec i handlarz. Chociaż van Dalem w 1565 r. nabył w Antwerpii drugi budynek, to w tym samym roku opuścił miasto. Być może miało to podłoże religijne, ponieważ oskarżano go o przynależność do anabaptystów, co zostało w 1566 r. prawnie zabronione. Van Dalem przeprowadził się do majątku ziemskiego koło Bredy, gdzie zmarł w 1573 roku.

W latach 1560-1564 był nauczycielem Bartholomeusa Sprangera (1546-1611). Spranger był informatorem Karela van Mandera (1548-1606) o życiu Cornelisa van Dalema, zatem można przyjąć dane podawane przez Mandera za wiarygodne. Van Mander w 1604 r. opisywał w swoim piśmie »Schilderboek« Cornelisa van Dalema jako wspaniałego malarza skał, co potwierdzają zachowane dzieła. Postacie w swoich obrazach według van Mandera nie malował sam, lecz wykonywali je Gillis Mostaert (1528-1598) lub Joachim Beuckelaer (1530-1574). Od tej reguły stanowi przypuszczalnie wyjątek rysunek van Dalema »Kuszenie św. Antoniego« w Städelsche Kunstinstitut und Städtische Galerie we Frankfurcie nad Menem. Podczas gdy współpraca Mostaert i Joachim Beuckelaer przy tworzeniu dzieł van Dalema nie została wykazana, to pewna jest jego wspólna praca z Janem van Wechelenem (1530-1570), co dokumentuje sygnatura na obrazie »Landschaft mit Nomadenfamilie«, którego dwa fragmenty zachowane są w muzeum Staatliche Kunsthalle w Karlsruhe.

Obrazy (wybór)

• Der Ursprung der Menschheit, Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, 1560-1570, postacie wykonał Jan van Wechlen.
• Landschaft mit Nomadenfamilie (dwa fragmenty), Staatliche Kunsthalle Karlsruhe, ok. 1570, postacie wykonał Jan van Wechlen.
• Bauernhof mit Bettlern, Musée du Louvre, Paris.
• Landschaft mit Gehöft, Alte Pinakothek, München, datiert 1564.
• Landschaft mit Adam und Eva, Iris & B. Gerald Cantor Center for Visual Arts, Stanford University.
• Felslandschaft mit Hirten, Museo del Prado, Madrid.
• Die Versuchung des heiligen Antonius (rysunek piórem), Städelsches Kunstinstitut, Frankfurt.
• Landschaft mit der Flucht nach Ägypten, Staatliche Museen, Berlin (zaginiony w 1945), 1565, postacie wykonał Jan van Wechlen.
• Adam und Eva betrauern Abel, Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam (przypuszczalnie kopia według utraconego obrazu Cornelisa van Dalema).
• Początek cywilizacji, olej na drewnie, 88 x 165 cm, zbiory prywatne.

Literatura

• Lauts, Jan: Cornelis van Dalem und Jan van Wechlen - Landschaft mit Nomadenfamilien, 1970.
• Biografia w de.wikipedia.org.

Linki

• Ryciny wykonane przez van Dalema, w: Trierer Porträtdatenbank.
• Obrazy van Dalema, w: explore.rkd.nl.