Daniel von Czepko
Daniel von Czepko und Reigersfeld, także Daniel Czepko (tytuł szlachecki od 1656; ur. 23 września 1605 w Koskowicach koło Legnicy; zm. 8 września 1660 w Wołowie) – śląski poeta, dramatopisarz i historiograf. Należał do pierwszej śląskiej szkoły poetyckiej. (wyznanie ewangelickie)
Daniel von Czepko. Źródło: Wikimedia Commons |
Genealogia
Z powodów prześladowań religijnych ród Czepko emigrował z Moraw na Śląsk.
- Ojciec: Daniel (zm. 1623), pastor w Świdnicy, syn Samuela (zm. 1571, pastor w Brzegu) i Hedwig Bernt;
- Matka: Anna von Krestinki-Mokra (zm. 1656) z polskiego rodu szlacheckiego;
- Żona: od 1636 Anna Catharina, córka lekarza Heintze (lub Heinitz) w Świdnicy;
- Dzieci: 3 synów i 3 córki.
Życiorys i twórczość
Daniel von Czepko uczęszczał do 1618 roku do szkoły łacińskiej w Świdnicy, gdzie powstały jego wiersze okolicznościowe (pierwszy druk 1622) w języku niemieckim i łacińskim. Po śmierci ojca studiował medycynę w Lipsku, po czym od 1624 prawo w Strasburgu, gdzie poznał Matthiasa Berneggera. Do 1626 roku pracował w Sądzie Kameralnym Rzeszy w Spirze. Po powrocie do Świdnicy korespondował w okresie ciężkich lat wojennych z Berneggerem, Martinem Opitzem, Christophem Kölerem i innymi. Brutalnie prowadzona kontrreformacja zmusiła go w 1629 roku do opuszczenia majątku. Schronienie znalazł między innymi u barona Johanna Georga Czigana (Cygan ze Słupska) w Dobrosławicach, u którego pracował jako nauczyciel domowy. W latach 1633–35 powstały jego najważniejsze dzieła młodzieńcze, w tym mistyczne pismo Consolatio ad Baronissam Cziganeam. Wiele młodzieńczych pism Czepki spaliło się w 1634 podczas najazdu Chorwatów na Hulczyn.
Po powrocie do Świdnicy w 1635 roku ożenił się w 1636 roku z zamożną Anną Cathariną Heintze. Od 1640 roku powstały najważniejsze jego pisma, w tym Corydon i Phyllis oraz zbiór epigramatów Sexcenta Monodisticha Sapientum (napisany w latach 1640-1647), na którym wzorował się Angelus Silesius (Anioł Ślązak) pisząc Cherubinowego wędrowca. W zbiorze tym Czepko przedstawił swoje poglądy filozoficzne, religijne i przyrodnicze, na które wpłynął Paracelsus i mistycyzm Mistrza Eckharta i Jakoba Boehme. Z tego powodu większość jego pism padła ofiarą cenzury i pozostała niedrukowana za życia.
Przemarsz wojsk szwedzkich pod dowództwem Lennarta Torstensona na początku lat 40-tych XVII wieku przez Śląsk ponownie skomplikował życie poety. Utrata majątku, walki religijne, żałoba rodzinna bardzo go przygnębiały. W tym czasie zajmowały go dwa cele: poszerzenie i odzyskanie praw protestantów oraz budowa Kościoła Pokoju w Świdnicy. Po śmierci żony w 1656 roku został członkiem rady rządu księcia legnickiego Chrystiana i administrował oraz reformował kopalnię w Złotym Stoku.
Dzieła (wybór)
- Trophaeum Bibranum. De pace Imperatoriae Domus Austriae, 1635;
- Daniel Cepkonis Pierie, 1636;
- Triumph Bogen : welche Jhr Röm: Kayserl: auch zu Hungarn vnd Böhaimb Königl: Maytt: Ferdinand dem Dritten/ allzeit Mehrern der Reiche/ dem Fromen vnd Gerechten Fürsten vnd Vater der Deutschen Lande/ vnter dem Schutz vnd Schirm deß Wolgebornen Herren/ Herren Georg Ludwigen/ Herren von Stahremberg [et]c. aus Vnterthänigster Andacht vnd gehorsambster Demuth/ Zu Glückseligem Eintritt deß M. DC. XLI. Jahres setzet vnd heiliget, Wrocław 1641;
- Ferdinandinum, quatuor columnis suspensum et div. memoriae Ferdinandi IV dicatum, 1654;
- Rede aus seinem Grabe, Wrocław 1660;
- Sieben-Gestirne Königlicher Busse/ das ist/ Die Sieben Buß-Psalmen/ Des Königes und Propheten Davids, Brzeg 1671.
Literatura
- Palm, Hermann, "Czepko und Reigersfeld, Daniel von" w: Allgemeine Deutsche Biographie 4 (1876), s. 671-672; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd118677640.html#adbcontent.
- Wentzlaff-Eggebert, Friedrich-Wilhelm, "Czepko und Reigersfeld, Daniel von" w: Neue Deutsche Biographie 3 (1957), s. 457 f.; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd118677640.html#ndbcontent.
Linki
- Biografia Daniela Czepko (online), dostęp 18.10.2020.
Artykuł jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.