Caspar Cruciger

Caspar Cruciger (znany także jako Kreutzer, Cruciger der Ältere, Crutziger o. ä.; ur. 1 stycznia 1504 r. w Lipsku; zm. 16 listopada 1548 r. w Wittenberdze) - niemiecki teolog ewangelicki i reformator religijny.

Caspar Cruciger
Caspar Cruciger.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Georg Kreuziger (zm. w 1544 r. ) z Mülsengrund koło Glauchau, kupiec w Lipsku; matka Margarethe; - ożenił się 1) w Wittenberdze 14 czerwca 1524 r. z byłą zakonnicą Elisabeth von Meseritz (1504-1535), autorką pieśni kościelnej »Herr Christ, der einig Gotts Sohn«, 2) w zamku Eilenburg 24 kwietnia 1536 r. z Apollonią Günterode (1520-1557); z pierwszego małżeństwa miał 2 synów m.in. Caspara (1525-1597) i córkę Elisabeth (w drugim małżeństwie poślubiła Johannesa [Hansa] Lutra [1526-1575], syna Marcina Lutra (1483-1546), z drugiego małżeństwa miał syna i 3 córki.

Życiorys

Pierwszym nauczycielem Caspara Crucigera był humanista Georg Helt (1485-1545). Od 1513 r. studiował w Lipsku m.in. u Petrusa Mosellanusa (1493-1524), a od 1521 r. studiował teologię, matematykę i nauki przyrodnicze w Wittenberdze. Już w 1524 r. Filip Melanchton (1497-1560) zaproponował mu prowadzenie wykładów na wydziale filozoficznym. W 1525 r. został rektorem w szkole Johannesschule w Magdeburgu. W 1528 r. został powołany na profesora teologii na wydziale filozoficznym w Wittenberdze. Po promocji na doktora teologii 17 czerwca 1533 r. otrzymał nominację na profesora teologii na wydziale teologicznym. Jako profesor teologii Caspar Cruciger był od 1536 lub grudnia 1534 r. do 1548 r. kaznodzieją w kościele Schlosskirche Allerheiligen (kościół zamkowy). Razem z Friedrichem Myconiusem (1490-1546) wprowadzał Reformację w Lipsku (1539) i jako sekretarz brał udział w rozmowach religijnych w Hagenau (1540), Wormacji (1541) i Ratyzbonie (1541). Uczestniczył także w tłumaczeniu Biblii Marcina Lutra.

Caspar Cruciger zmarł 16 listopada 1548 r. w Wittenberdze i został pochowany w tamtejszym kościele Stadt- und Pfarrkirche St. Marien.

Pisma (wybór)

  • In epistolam Pauli ad Timotheum priorem commentarius. 1520.
  • Oratio Casparis Crucigeri Habita In Promocione Magistrorum Anno M.D.XXXI. 1531.
  • Caspari Crucigeri De iudiciis piarum Synodorum sententia. 1540.
  • In Epistolam Pauli ad Timotheum priorem commentarius. 1542.
  • Enarratio Psalmorvm. Dilexi. Credidi propter quod locutus sum. Confitemini. 1542.
  • Enarratio in Evangelium Johannis. 1546.
  • Von den Symbolis vnd Concilijs. 1548.

Literatura

  • Gustav Leopold Plitt: „Cruciger, Kaspar” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 4, Duncker & Humblot, Leipzig 1876, s. 621 (online).
  • Ernst Kähler: „Cruciger, Caspar der Ältere” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 3, Duncker & Humblot, Berlin 1957, ISBN 3-428-00184-2, s. 427 (online).
  • Friedrich Wilhelm Bautz: CRUCIGER, Kaspar der Ältere. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 1, Bautz, Hamm 1975, ISBN 3-88309-013-1, s. 1171.

Linki

  • Biografia w "Controversia et Confessio". (Ostatni dostęp 27.10.2015)
  • Portret w Digitaler Portraitindex.