Crotus Rubeanus


Crotus Rubeanus (właściwie Johannes Jäger, także Crotus Rubianus, Venator, Venatoris; ur. ok. 1480 w Dornheim koło Arnstadt (Turyngia); zm. ok. 1545 w Halberstadt) - niemiecki humanista okresu renesansu i teolog katolicki, rektor Uniwersytetu w Erfurcie.

Życiorys


Crotus Rubeanus rozpoczął wiosną 1498 r. studia w Erfurcie, w 1500 r. został bakalaureatem i w 1507 magistrem artium. Należąc wkrótce do kręgu kanoników o reformatorskim nastawieniu katedry w Bamberg znalazł znakomite wsparcie Mutianusa Rufusa (1470-1526 ) i wykazał w poetyckim kręgu poety Eobanusa Hessusa (1488-1540) swój talent w poematach, za które dostał w 1505 r. nagrodę uniwersytetu w Erfurcie. W 1503 r. był tam mentorem Ulricha von Huttena (1488-1523), z którym spędził semestr zimowy 1505 r. w Kolonii, później był w Erfurcie wychowawcą dwóch hrabiów von Henneberg, jesienią 1510 r. został kierownikiem szkoły klasztornej w Fuldzie. Po pobycie w Moguncji i Bambergu pojechał w 1517 r. do Boloni jako kierownik studiów dwóch młodych panów von Fuchs. W Bolonii nabył tytuł doktora teologii i ponownie spotkał się tam z Huttenem.

Po trzech latach wrócił do Niemiec, do Bambergu. W semestrze zimowym w 1520 r. został rektorem uniwersytetu w Erfurcie. W kwietniu 1521 r. witał tu swojego byłego przyjaciela z okresu studiów Marcina Lutra, który podróżował na sejm w Wormacji. Cztery listy Crotusa Rubeanusa do Lutra często doświadczały błędnej interpretacji. Ich treść nie świadczy w żadnym razie o lekceważeniu religijnych celów Lutra, co do których nie posiadał swojego wewnętrznego stosunku. Rozzłoszczony niepokojami studenckimi i ekscesami pospólstwa wyjechał z Erfurtu i wrócił do Fuldy. W 1524 r. wstąpił w służbę Albrechta Hohenzollerna (1490-1568), któremu pomagał na niwie literackiej w walce z zakonem krzyżackim, ale w 1530 r., niezadowolony z rozwoju religijnego zrezygnował z dalszej pracy w Królewcu. Przyjął go kardynał Moguncji Albrecht Hohenzollern (1490-1545) i uczynił radcą i kanonikiem w kolegiacie w Halle. W 1531 r. na zlecenie kardynała napisał antyluterańską apologię, w której chciał publicznie złożyć sprawozdanie z własnych przekonań. Luter określił go jako »berbecia i sługusa kardynała«, a przez byłych przyjaciół oceniany był jako dezerter. Około 1537 r. w związku z niepokojami społecznymi w Halle przeniósł się jako kanonik do Halberstadt.

Crotus Rubeanus był autorem Epistolae obscurorum virorum, pierwszej części satyry Briefe von Dunklemännern (pol. Listów ciemnych mężów) skierowanej przeciw ówczesnej niewiedzy mnichów i kleryków.

Dzieła (wybór)


  • Epistolae Obscvrorvm Virorvm Ad Venerabi||lem virum Magistrum Ortuinum Gratium Dauentriensem|| Coloniæ Agrippinæ bonas litteras docentem : varijs & locis & temporibus missæ:|| ac demum in volumen|| coactæ. 1515.
  • Apologia·|| Qva Respondetvr Temerita=||ti calumniatorum, non uerentium confictis criminibus in|| populare odium protrahere Reuerendissimum ...|| do. Albertvm Tituli .S.|| Petri ad uincula presbyterum Cardinalem ...|| Marchio=||nem Brandeburgensem. &c. 1531.

Literatura


  • Adalbert Heinrich Horawitz: Crotus Rubianus. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 4, Duncker & Humblot, Leipzig 1876, s. 612-614.
  • Heinrich Grimm: Crotus Rubianus. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 3, Duncker & Humblot, Berlin 1957, ISBN 3-428-00184-2, s. 424.
  • Friedrich Wilhelm Bautz: Crotus Rubeanus. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 1, Bautz, Hamm 1975. 2., unveränderte Auflage Hamm 1990, ISBN 3-88309-013-1, Sp. 1168-1169.

Linki