Peter Cornelius (kompozytor)

Genealogia

• Ojciec: Carl (1793–1843), aktor, syn miedziorytnika i aktora Ignaza Arnolda (1764–1816) i córki piekarza Agnes Schmitz;
• Matka: Friederike (1789–1867), córka aktor Karla Wilhelma Schwadtke (zm. 1837) w Monachium i Marie Sophia Schulze;
• Brat: Carl Adolf Cornelius (1819–1903), historyk;
• Wujek: Peter von Cornelius (1783–1867), malarz;
• Bratanek: Hans Cornelius (1863–1947), filozof;
• Żona: od 1867 Bertha z domu Jung (zm. 1904);
• Dzieci: 3 synów i córka m.in. Carl Maria Cornelius (1868–1945), historyk sztuki i następca Heinricha Wölfflina (1864–1945) w Bazylei.

Życiorys

Po ukończeniu szkoły realnej w Moguncji Peter Cornelius pracował jako skrzypek i aktor w teatrze, a od 1843 roku był aktorem dworskim w Wiesbaden. W 1844 roku zamieszkał u wujka, malarza Petera Corneliusa, w Berlinie, gdzie od 1845 do 1849 studiował kompozycję u Siegfrieda Dehna. Po kolejnych niepowodzeniach zrezygnował z zawodu aktora.

Do 1850 roku stworzył po części zaginione, po części niewydrukowane utwory kameralne, pieśni oraz muzykę kościelną. W 1851 roku pisał artykuły dla berlińskich czasopism Echo i Modespiegel. Dzięki pośrednictwu wujka nawiązał kontakt z Franciszkiem Lisztem i w latach 1853–58 przebywał w jego otoczeniu w Weimarze. Pracował tam jako sekretarz, tłumacz i pisarz. Jako współpracownik czasopisma Neue Zeitschrift für Musik promował nurt muzyczny zwany „nową szkołę niemiecką” (Neudeutsche Schule). W tych latach tworzył katolicką muzykę kościelną. 15 grudnia 1858 roku wykonano pod kierownictwem Franciszka Liszta najwybitniejsze dzieło Petera Corneliusa, operę Cyrulik z Bagdadu (Der Barbier von Bagdad), która nie odniosła sukcesu.

W 1859 roku przeprowadził się do Wiednia, gdzie do 1864 roku pozostawał w kręgu Richarda Wagnera i Friedricha Hebbla. W 1865 podążył za Wagnerem do Monachium, gdzie król Ludwig II zapewnił mu „honorarium” najpierw w wysokości 1000, a później 1800 guldenów. 21 maja 1865 roku z sukcesem wystawiono w Weimarze jego drugą operę Cyd (Der Cid). W 1867 roku został nauczycielem retoryki i teorii harmonii w Królewskiej Bawarskiej Szkole Muzycznej (Königliche Bayerische Musikschule) w Monachium.

Grób Petera Corneliusa w Moguncji, kwiecień 2007. Źródło: Wikimedia Commons

Peter Cornelius należał w okresie między Robertem Schumannem a Hugo Wolfem do najproduktywniejszych kompozytorów pieśni. Podstawę do nich stanowiły przeważnie jego własne wiersze. Jako kompozytor stał zawsze w cieniu swoich wielkich mistrzów Richarda Wagnera i Franciszka Liszta, co utrudniało mu także własny rozwój stylistyczny. Brautlieder (1856) oraz Weihnachtslieder op. 8 (1856, nowe opracowanie 1870) należą do czołowych dzieł XIX-wiecznej mieszczańskiej muzyki domowej. Od 1869 roku przyczynił się także twórczo do rozwoju męskiego śpiewu chóralnego.

Dzieła (wybór)

Kompozycje

• Stabat mater na solo, chór i orkiestrę, 1849
• BrautliederM/em>, pieśni weselne, 1856
• Weihnachtslieder op. 8, kolędy, 1856
• Cyrulik z Bagdadu (Der Barbier von Bagdad, libretto Peter Cornelius), opera komiczna, 1858
• Cyd (Der Cid), opera, 1865
• Requiem Seele vergiss sie nicht według tekstu Friedricha Hebbla, 1872
• Gunlöd, niedokończona opera w trzech aktach, 1869–1874 według Edd (Riesin Gunnlöd), w 1906 Waldemar von Baußnern dokończył i wykonał instrumentalizację pozostawionego szkicu

Literatura

• Salmen, Walter, "Cornelius, Peter" w Neue Deutsche Biographie 3 (1957), s. 365-366.; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd118522213.html#ndbcontent