Cornelius Martini

Cornelius Martini (znany także jako Cornelius Martinus; ur. jesienią 1568 roku w Antwerpii, zm. 17 grudnia 1621 roku w Helmstedt) - niemiecki filozof, teolog luterański i przedstawiciel Reformacji.

Genealogia ↑

Ojciec Cornelius ( ur. przed 1524 rokiem, zm. przed 1606 rokiem), rajca w Antwerpii; matka Margarete Paulli (1534–1606); kawaler.

Życiorys ↑

Z powodu wyznania ewangelickiego rodzina została wypędzona z Flandrii. Od maja 1584 roku studiował na uniwersytecie w Rostocku między innymi u Davida Chytraeusa i Johannesa Caseliusa. Caselius zapoznał go z włoskim humanizmem.
Po okresie nauczania dzieci szlacheckich w Liwonii (kraina historyczna składająca się na współczesną Łotwę) przeniósł się w świcie Johannesa Caseliusa i Duncana Liddela w 1591 roku na uniwersytet w Helmstedt. Końcem marca 1592 roku został tam mianowany na profesora logiki, a w kwietniu był promowany na magistra artium.

Znaczenie ↑

Jego filozoficzna działalność polegała na przywróceniu logiki Arystotelesa w sensie metodologii Giacopo Zabarella i Owena Günthera tzn. jej instrumentalnego rozumienia. Wykluczył przy tym logikę retoryczną Petrusa Ramusa, która edyktami książęcymi z 1592, 1597 i 1601 roku ograniczona została tylko dla celów dydaktycznych. Rozszerzył także zajęcia o metafizykę na podstawie dzieł Arystotelesa. Pomimo, że inne uniwersytety takie jak w Wittenberdze, w Altdorf czy w Strasburgu również prowadziły zajęcia z metafizyki to Martini uważany jest za założyciela protestanckiej szkoły metafizyki.
Podczas rozmów religijnych w Ratyzbonie (niem. Regensburg) w 1601 roku potępił teorie zwolenników Petrusa Ramusa i ich doktrynę „podwójnej prawdy”.
Poprzez surowe odgraniczenie teologii od metafizyki reprezentował idealistyczny punkt widzenia na naukę. W ten sposób utorował także drogę teoriom przyrodniczym w nauce uniwersyteckiej.
Jako przedstawiciel humanizmu Filipa Melanchtona i filozofii Arystotelesa w epoce ortodoksyjnej polemiki wywarł olbrzymi wpływ i zasadniczo dzięki jego działaniom luterański uniwersytet w Helmstedt otrzymał charakter humanistyczny i irenistyczny co kontynuowali później jego uczniowie Georg Calixt i Konrad Hornejus.

Dzieła (wybór) ↑

  • Carmina Gratulatoria In honorem pietate, virtute & eruditione praestantissimi, Dn. Petri Paaw Amsteldamaei, Cum gradum Doctoris in arte medica Rostochii ... assumeret , Rostochii, 1587.
  • Compendium metaphysicum, Straßburg 1605
  • Theologiae compendium ... , Helmstadium, 1650.
  • Disputationes logicae , Helmstadium, 1652.
  • Disputationes sedecim ethicae , Jena ok. 1670.

Literatura ↑

Linki ↑