Martin Cellarius

Martin Cellarius (ur. w 1499 r. w Stuttgarcie jako Martin Borrhaus; zm. 11 października 1564 r. w Bazylei) - niemiecki teolog ewangelicki i działacz reformacyjny.

Życiorys

Martin Cellarius był adoptowany i wychowany przez kompozytora Simona Cellariusa. Studiował na uniwersytecie w Tybindze, gdzie zaprzyjaźnił się z Filipem Melanchtonem (1497-1560). W 1515 r. uzyskał tytuł magistra artium. W semestrze zimowym w 1520 r. studiował język grecki i hebrajski u Johannesa Reuchlina (1455-1522) w Ingolstadt. Wkrótce rozpoczął studia teologiczne u Jana Ecka (1486-1543) i uzyskał stopień bakalaureata teologii.

W wyniku sporu z Eckiem opuścił Ingolstadt i udał się w 1524 r. do Wittenbergi, gdzie uczył matematyki w szkole schola privata założonej przez Melanchtona. Tutaj zetknął się z wydarzeniami Reformacji, a silny wpływ wywarła na niego grupa reformatorów z Zwickau. Ponieważ nie chciał się odciąć od tego nurtu i nie uczynił tego nawet na naleganie Marcina Lutra (1483-1546), został 22 kwietnia 1522 r. wypędzony z Wittenbergi. Udał się przez Stuttgart do Szwajcarii, gdzie spotkał Feliksa Manza (1498-1527). Z Zurychu podążył przez Austrię i Polskę do Królewca (Prusy). Tam pisemnie wyłożył swoje poglądy, co spowodowało, że zezwolono mu na powrót do Wittenbergi. Wkrótce jednak postanowił wyjechać do Strasburga.

W 1526 r. Martin Cellarius osiadł w Strasburgu i ożenił się z Odilią von Utenheim. Dzięki jej majątkowi mógł poświęcić się studiom i zawarł przyjaźń z Wolfgangiem Capito (1478-1541). Pod jego wpływem opublikował swoją pierwszą książkę »De operibus Dei« (1527). W 1536 r. zmarła jego żona i Cellarius stracił wszystkie przywileje.

Na skutek tego Martin Cellarius udał się do Bazylei, gdzie zarabiał najpierw na swoje utrzymanie jako dmuchacz szkła i ponownie się ożenił. W 1541 r. dzięki Simonowi Grynaeusowi (1493-1541) otrzymał profesurę retoryki na tamtejszym uniwersytecie. Od 1544 r. kierował katedrą Starego Testamentu i w latach 1546, 1553, 1564 był rektorem uniwersytetu. Utrzymywał kontakty z Sebastianem Castellio (1515-1563), Celio Secondo Curionem (1503-1569), Davidem Jorisem (1501-1556), Kasparem Schwenckfeldem (1490-1561) i Miguelem Servetem (1511-1553).

Pomimo, że nie wyraził się jasno wobec chrztu dzieci, nie można zaliczyć go do anabaptystów. Zwalczał poglądy Hansa Dencka (1495-1527) i Ludwiga Hätzera (1500-1529). Pomimo tego przez pewien czas był bardzo blisko anabaptystów i dlatego Ulrich Zwingli (1484-1531) ostrzegał przed nim Wolfganga Capito, gdy ten przyjmował go w swoim domu w Strasburgu i napisał przedmowę do jego pisma »De operibus Dei«. Wpływ Cellariusa ukazuje się w komentarzu Capito do Księgi Ozeasza, który wywołał przerażenie Marcina Bucera (1491-1551). Bucer razem z Ulrichem Zwingli i Janem Oekolampadem (1482-1531) doprowadził do zniszczenia przyjaźni między Cellariusem i Capito. Jako humanista Martin Cellarius reprezentował postulat pielęgnacji indywidualnej pobożności świeckiej, wolności wiary i wyznania oraz zwalczał spirytualistów okresu Reformacji.

Dzieła (wybór)

  • De operibus Dei, 1527.
  • De haereticis an sint gladio puniendi, 1554.

Literatura

  • Julius Hartmann: Borrhaus, Martin. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 3, Duncker & Humblot, Leipzig 1876, s. 179.
  • Eberhard Teufel: Borrhaus, Martin. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 2, Duncker & Humblot, Berlin 1955, ISBN 3-428-00183-4, s. 474.
  • Friedrich Wilhelm Bautz: Borrhaus, Martin. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 1, Bautz, Hamm 1975, s. 707-708.

Linki

Nowości

Popularne artykuły

Tematy pokrewne