Caspar Neher

Rudolf Ludwig Caspar Neher (ur. 11 kwietnia 1897 w Augsburgu; zm. 30 czerwca 1962 w Wiedniu) – austriacki i niemiecki scenograf, kostiumolog i malarz. Stał się znany dzięki długoletniej współpracy z Bertoltem Brechtem (1898–1956). (wyznanie ewangelickie)

Caspar Neher.

Genealogia ↑

• Ojciec: Karl Wilhelm (1858–1938) z Memmingen, nauczyciel;
• Matka: Maria Wilhelmine z domu Lembert (1869–1955);
• Ożenił się: w Grazu w 1923 z Eriką z domy Tornquist (1903–62);
• Dzieci: syn Georg (1924–44, zaginął w Rosji).

Życiorys ↑

Caspar Neher uczęszczał najpierw do humanistycznego gimnazjum St. Anna-Gymnasium, potem od 1911 do miejskiego gimnazjum realnego w Augsburgu, gdzie zaprzyjaźnił się z Bertoltem Brechtem (1898–1956). Od 1915 walczył na froncie zachodnim, gdzie 14 kwietnia 1917 w bitwie pod Aisne został postrzelony. Od 1918 był oficerem. O traumatycznych przeżyciach wojennych pisał w listach do Bertolta Brechta. Od 1919 studiował w Monachium w Szkole Rzemiosła Artystycznego (Königliche Kunstgewerbeschule München) m.in. u Franza von Stucka (1863–1928), po czym zainteresował się scenografią. W 1922 otrzymał pierwsze zlecenie w monachijskim teatrze Kammerspiele. W 1923 zaczął pracę w teatrze Schauspielhaus w Berlinie u Jürgena Fehlinga (1885–1968). W maju tegoż roku wykonał pierwszą scenografię do sztuki W gąszczu miast Bertolta Brechta w monachijskim teatrze Residenztheater. W marcu 1924 dokonał się przełom w jego karierze wraz z wystawieniem opracowanej przez Brechta i Liona Feuchtwangera (1884–1958) sztuki Życie Edwarda II Christophera Marlowe (1564–1593). Odtąd rozpoczął systematyczną pracę z Brechtem jako scenograf.

Od 1924 współpracował także z Maxem Reinhardtem (1873–1943), Leopoldem Jessnerem (1878–1945) i Walterem Felsensteinem (1901–1975). W 1940 zaczął współpracę z dramaturgiem i reżyserem Oscarem Fritzem Schuh (1904–84) w wiedeńskiej operze. W latach 1924–33 był szefem wyposażenia scen teatralnych w Essen. Wkrótce po przejęciu władzy przez nazistów w 1933 otrzymał zakaz wykonywania zawodu. Przedstawienie sztuki Siedem grzechów głównych (Brecht/ Weill) w Paryżu doprowadziło go do przekonania, że na obczyźnie nie odniesie sukcesu i postanowił zostać w Niemczech. Dzięki dyrektorowi teatru we Frankfurcie nad Menem Hansowi Meissnerowi (1896–1958), który utrzymywał dobre stosunki z nowymi władzami, mógł od 1934, pomimo zakazu wykonywania zawodu, nadal pracować. Również reżyserowie jak Heinz Hilpert (1890–1967) i Schuh oraz liczni koledzy po fachu wspierali go. Od 1937 współpracował z Hilpertem w Deutsches Theater w Berlinie. Gdy Hilpert został w 1939 dyrektorem teatru w Josefstadt (dzielnica Wiednia), Caspar Neher otrzymał również tutaj liczne zlecenia. Wykonywał scenografie nie tylko w Niemczech i Austrii, lecz także w Anglii (Glyndbourne, 1938 i 1947), Włoszech (mediolańska La Scala, 1942), Stanach Zjednoczonych Ameryki (Metropolitan Opera New York, 1959).

Po wojnie pracował w teatrze w Zurychu, gdzie ponownie spotkał Bertolta Brechta w 1947 roku. W 1948 wykonał w Chur scenografię do opracowanej przez Brechta Antygony Sofoklesa, w której tytułową rolę zagrała Helene Weigel (1900–1971). Po powstaniu w Berlinie Wschodnim teatru Berliner Ensemble został tam głównym scenografem. W tym czasie pracował także na scenach w Berlinie Zachodnim. W latach 1954–55 działał w teatrze Kammerspiele w Monachium, a od 1959 do 1962 w Kolonii, gdzie dyrektorem był Oscar Fritz Schuh (1904–84). Od 1958 Caspar Neher był profesorem scenografii w Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu.

Literatura ↑

Linki ↑