Carl Gustav Carus

Carl Gustav Carus (ur. 3 stycznia 1789 w Lipsku; zm. 28 lipca 1869 w Dreźnie) – niemiecki lekarz (ginekolog, anatom, patolog), malarz i filozof przyrody. Uważany jest za jednego z najbardziej uniwersalnych uczonych XIX w. w Niemczech. (wyznanie luterańskie)

Carl Gustav Carus (autor: Julius Hübner, 1844). Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia ↑

• Ojciec : August Gottlob Ehrenfried (1763-1842), właściciel farbiarni w Dahme
• Matka : Christiana Elisabeth z domu Jäger (1763–1846) z Mühlhausen
• Ożenił się : w Lipsku w 1811 z Caroline z domu Carus (1784–1859)
• Dzieci : 6 synów i 5 córek m.in Charlotte (1810–38, poślubiła rzeźbiarza Ernsta Rietschela (1804–61)).

Życiorys ↑

Carl Gustav Carus urodził się 3 stycznia 1789 w Lipsku. W domu rodzinnym wpływ wywarły na niego zainteresowania matki poezją, a zainteresowania naukowe i artystyczne były dziedzictwem po jej przodkach. Dzieciństwo Carus przeżył w Mühlhausen i Lipsku, gdzie w latach 1801–04 uczęszczał jako eksternista do gimnazjum Thomasschule. Jako 15 latek wstąpił w kwietniu 1804 na uniwersytet w Lipsku, aby studiować fizykę, botaniką i chemię. Od 1806 studiował także medycynę. Jednocześnie uczył się w tamtejszej Akademii Rysunku (obecnie Hochschule für Grafik und Buchkunst). Od 1809 pracował w lipskim szpitalu Jacobshospital, po czym w 1811 został doktorem filozofii i habilitował się na Uniwersytecie Lipskim.

Po kilku latach praktyki w Lipsku został w 1814 profesorem ginekologii w Królewsko-Saksońskiej Akademii Medyczno-Chirurgicznej (Königlich Sächsische Chirurgisch-Medicinische Akademie) i dyrektorem placówki porodowej w Dreźnie. W 1827 otrzymał nominację na osobistego lekarza królewskiego i radcę dworskiego oraz medycznego. Rozwinął wielostronną działalność jako lekarz, przyrodnik, filozof przyrody i artysta. Do kręgu jego znajomych należeli m.in. Alexander von Humboldt (1769–1859), Ludwig Tieck (1773–1853), Caspar David Friedrich (1774–1840) i Ernst Rietschel (1804–61). Wydarzeniem, które wpłynęło na jego rozwój było spotkanie z Johannem Wolfgangiem von Goethe (1749–1832), z którym korespondował od 1818, i którego odwiedził w 1821 w Weimarze. Podróże prowadziły go do Berlina, na Rugię i do Pragi oraz w 1821 do Genui. Jako lekarz towarzyszył królowi w 1827 do Włoch i Szwajcarii. W 1835 podróżował do Francji, w 1844 do Anglii i Szkocji. Jego działalność znalazła uznanie w licznych wyróżnieniach, m.in. w 1862 został prezydentem Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina (Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina).

Jako lekarz, przyrodnik i filozof Carl Gustav Carus był jednym z przedstawicieli myśli romantyzmu, w poglądach na przyrodę przypomina Goethego. W jego rozwoju widoczne są wpływy filozofii Friedricha Wilhelma Josepha von Schellinga (1775–1854) i Lorenza Okena (1779–1851). Wcześnie zdobył uznanie jako lekarz dzięki pracom o anatomii porównawczej, którą jako pierwszy w Niemczech traktował jako samodzielną dziedzinę nauki. Również książka Podręcznik ginekologii (Lehrbuch der Gynäkologie, 1820) znalazła uznanie. Jako przyrodnik wyróżnił się badaniami systemu nerwowego i krążenia krwi owadów, co opisał w książce O krążeniu krwi owadów (Über den Blutkreislauf der Insekten, 1827). W sumie napisał ok.200 pism i esejów przyrodniczych. Jego prace przyczyniły się do rozwoju ówczesnej medycyny i nauk przyrodniczych, a poglądy dotyczące psychologii i charakteru człowieka, które wywarły wpływ na Immanuela Hermanna Fichtego (1796–1879), zawarł w Symbolice postaci ludzkiej (Symbolik der menschlichen Gestalt, 1853).

Jego obrazy przedstawiają romantyczne pejzaże i wykazują wpływ Caspara Davida Friedricha, który był jego doradcą w tej materii. Z tego zainteresowania sztuką powstało pismo Dziewięć listów o malarstwie pejzażowym (Neun Briefe über Landschaftsmalerei, 1831), będące jedną z najciekawszych wypowiedzi dotyczących problemów romantycznego malarstwa pejzażowego.

Carl Gustav Carus zmarł 28 lipca 1869 w Dreźnie i został pochowany na tamtejszym cmentarzu Trinitatisfriedhof.

Dzieła (wybór) ↑

Literatura ↑

Linki ↑