Carl Peters

Carl Peters (znany także jako Karl Peters, pseudonim C. Fels; ur. 27 września 1856 r. w Neuhaus/Elbe; zm. 10 września 1918 r. w Bad Harzburg) był niemieckim politykiem, publicystą, kolonistą i badaczem Afryki. Uważany jest za założyciela Niemieckiej Spółki Wschodnioafrykańskiej (Deutsch-Ostafrikanische Gesellschaft). (wyznania ewangelickiego)

Genealogia ↑

Ojciec Carl; matka Elisabeth Engel; brat Hermann; - ożenił się w 1909 r. z Thea Herbers, z Iserlohn.

Życiorys ↑

Do 1876 r. uczęszczał do gimnazjów w Lüneburgu i Ilfeld, po czym studiował historię, filozofię i geografię w Getyndze, Tybindze i Berlinie. Jego nauczycielami byli m.in. Bernhard von Kugler (1837-1898), Georg Waitz (1813-1886), Theodor Mommsen (1817-1903), Johann Gustav Droysen (1808-1884) i Heinrich von Treitschke (1834-1896). Podczas studiów został członkiem korporacji studenckiej Primislavia Berlin. W 1879 r. został doktorem filozofii po obronie pracy zatytułowanej Untersuchungen zum Frieden von Venedig. W 1880 r. zdał egzamin na nauczyciela geografii i historii.

Podczas trzyletniego pobytu w Anglii w latach 1880-1883, zainspirowany literaturą angielską, zaprojektował ekspansję kolonialną Niemiec. Po powrocie do kraju rozpoczął poprzez wykłady i publikacje reklamować swoje idee polityki kolonialnej. W 1884 r. habilitował się na uniwersytecie w Lipsku u Wilhelma Wundta (1832-1920). W tym samym roku brał udział przy założeniu towarzystwa Gesellschaft für deutsche Kolonisation (Towarzystwo Niemieckiej Kolonizacji), z którego w 1885 r. powstało Deutsch-Ostafrikanische Gesellschaft (Niemiecka Spółka Wschodnioafrykańska). W imieniu spółki zawarł w listopadzie i grudniu 1884 r. umowę, z poszczególnymi przywódcami afrykańskich terytoriów Zanzibaru, na zakup 12.000 kilometrów kwadratowych, które później stanowiły część Niemieckiej Afryki Wschodniej. W lutym 1885 r. otrzymał cesarskie upoważnienie do administrowania tym terytorium (utworzenia administracji, poboru podatków i eksploatacji zasobów mineralnych). We wrześniu 1886 powołano z jego inicjatywy Allgemeinen Deutschen Verbands zur Förderung überseeischer deutsch-nationaler Interessen. W latach 1887-1889 był zastępcą prezydenta Deutschen Kolonialgesellschaft (Niemieckie Towarzystwo Kolonialne), które prowadziło działania na rzecz wzmocnienia polityki floty niemieckiej.

Jego okrutne administracyjne i arbitralne stosowanie kary śmierci, spowodowało w 1895 r. ostrą krytykę jego postępowania w Reichstagu i w 1897 r. doprowadziło do dyscyplinarnego zwolnienia go ze służby cywilnej.

Po powrocie do Anglii zorganizował wyprawy do Angoli i Rodezji (obecnie Zimbabwe) i założył Dr. Carl Peters' Estates and Exploration Co. i Deutsch-Englische Gesellschaft, którego głównym celem była eksploatacja rodezyjskich złóż złota. W 1911 roku wyjechał do RPA w imieniu South East Africa Ltd.. Na początku I wojny światowej wrócił do Niemiec. W III Rzeszy został wyróżniony jako jeden z wielkich pionierów kolonialnych i został uhonorowany w tekstach, filmach dokumentalnych i fabularnych. Dziś jednak uważany jest głównie jako rasistowski przedstawiciel kolonializmu imperialistycznego.

Dzieła (wybór) ↑

  • Untersuchungen zur Geschichte des Friedens von Venedig von Carl Peters. 1879.
  • Untersuchungen zur Geschichte des Friedens von Venedig. 1879.
  • Arthur Schopenhauer als Philosoph und Schriftsteller. 1880.
  • Willenswelt und Weltwille. 1883.
  • Deutsch-national. 1887.
  • Die deutsch-ostafrikanische Kolonie in ihrer Entstehungsgeschichte und wirthschaftlichen Eigenart. 1889.
  • Die deutsche Emin-Pascha-Expedition. 1891.
  • Gefechtweise und Expeditionsführung in Afrika. 1892.
  • Aequatorial- und Süd-Afrika nach einer Darstellung von 1719. 1895.
  • Was lehrt uns die englische Kolonialpolitik? 1897.
  • Im Goldland des Altertums. 1902.
  • Die deutsche Emin-Pascha-Expedition. 1907.
  • Zur Weltpolitik. 1912.

Literatura ↑

  • Karin Bruns: Peters, Carl. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 20, Duncker & Humblot, Berlin 2001, ISBN 3-428-00201-6, s. 239.
  • Uwe Wieben: Carl Peters. Das Leben eines deutschen Kolonialisten., Rostock 2000.

Linki ↑

Autor: Roman Penkała