Heinrich von Bünau
Heinrich von Bünau (od 1742 r. Graf von Bünau; ur. 2 czerwca 1697 r. w Weißenfels; zm. 7 kwietnia 1762 r. w Oßmannstedt koło Weimaru) - niemiecki mąż stanu i historyk. (wyznania ewangelickiego)
 |
| Heinrich von Bünau (1745). Źródło: Wikimedia Commons |
Genealogia ↑
Ojciec Heinrich Graf von Bünau (od 1742), prezydent rządu w Ansbach, później elektorsko saksoński kanclerz; matka Juliane Dorothea z domu von Geismar; ożenił się 1) w 1721 r. z Auguste Helene von Döring, 2) w 1729 r. z Erdmuthe Friederike von Hoym, 3) z Christiane Elisabeth von Arnim.
Życiorys ↑
Bünau po studiach prawniczych na uniwersytecie w Lipsku (1713-1716) wstąpił na służbę elektorską, w 1727 r. został prezydentem konsystorza w Dreźnie, w 1734 r. zarządcą Hrabstwa Mansfeld (niem. Grafschaft Mansfeld) w Eisleben i w 1740 r. posłem w Moguncji (niem. Mainz). W 1742 r. wstąpił na służbę cesarza Karola VII (1697-1745), który nobilitował jego i jego ojca do godności hrabiego Rzeszy. Przez cesarza Karola VII został powołany jako pierwszy ewangelicki dworski radca Rzeszy i prowadził w górno- i dolnosaksońskim Okręgu Rzeszy negocjacje w sprawie przymierza zawartego 22 maja 1744 r. we Frankfurcie nad Menem podczas wojny o sukcesję austriacką (1740-1748) między Prusami, Hessen-Kassel, Palatynatem Reńskim i cesarzem. Po śmierci cesarza wrócił w 1745 r. na swój zamek Nöthnitz koło Drezna. W 1751 r. otrzymał nominację na namiestnika Księstwa Saksonii-Eisenach i w 1756 r. na premiera w Weimarze. W 1759 r. przeszedł w stan spoczynku i resztę życia spędził w swoim majątku Oßmannstedt koło Weimaru.
Służba państwowa i życie dworskie mało go zadawalało. W przeciwieństwie do lekkich obyczajów jemu współczesnej szlachty uważał za swój obowiązek popieranie działań służących dobru powszechnemu. Dlatego też coraz bardziej zwracał się ku studiom naukowym i dzięki licznym recenzjom, korespondencjom i rozprawom o treściach historycznych politycznych i matematycznych dokonał imponującej pracy duchowej, która długo oddziaływała.
Jego prywatną biblioteką, która w owym czasie była najsłynniejszym publicznie dostępnym księgozbiorem liczącym 42.000 tomów, zajmował się jego sekretarz Johann Joachim Winckelmann (1717-1768). W 1769 r. jego najstarszy syn sprzedał bibliotekę za 40.000 talarów elektorowi saskiemu i królowi Polski Augustowi III (1696-1763). Bünau zaliczany jest do założycieli nowej niemieckiej historiografii. Jego prace wyróżniała filologiczna krytyka współczesnych źródeł, samodzielne opracowanie i szerokość historycznego spojrzenia.
Dzieła (wybór) ↑
- Probe einer genauer und umständlichen Teutschen Kayer- und Reichshistorie oder Leben und Thaten Friedrichs I. Römischen Kaysers. 1722.
- Genaue und umständliche Teutsche Kaiser- und Reichshistorie, aus den bewährtesten Geschichtsschreibern und Urkunden zusammengetragen. 4 tomy, 1728-1743.
- Kurtze, jedoch gründliche Information, was es um des Chur- und Fürstlichen Hauses Sachsen Gerechtsame an den erledigten Herzogtümern, Graf- und Herrschaften, Jülich, Cleve, Berg etc. für ein Bewandnis habe. 1733.
- Betrachtungen über die Religion und ihren jetzigen Verfall ..., hrsg. von J. F. Burscher. 1769.
Literatura ↑
- Heinrich Theodor Flathe: Bünau, Heinrich Graf von. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 3, Duncker & Humblot, Leipzig 1876, s. 538
- Herbert Helbig: Bünau, Heinrich Graf von. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 2, Duncker & Humblot, Berlin 1955, ISBN 3-428-00183-4, s. 739.